|
“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
Pdf ko'rish
|
| bet | 230/520 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 8,74 Mb. | | #237908 |
Bog'liq 03 04 2024 Yashil iqtisodiyot sari anjuman materiallari to\'plami“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
235
madaniyat tomonlaridan biriga aylandi. Bizni oʻrab turgan tabiat butun insoniyat
hayotining asosidir, uning iqtisodiyoti uchun manbalar manbai hisoblanadi, ammo
afsuski fan uzoq vaqt davomida sivilizatsiyaning tabiatga ta’siri muammosidan
uzoqlashdi.
Agar biz sanoat ekologiyasining rivojlanishining izchil bosqichlarini kuzatsak,
unda dastlab bu botanika va zoologiyaning ikkita oʻziga xos qismi edi. XX asrning
oʻrtalarida ekologiya oʻz koʻlamini sezilarli darajada kengaytirdi va atrof-muhit
bilan birga organizmlar toʻplami boʻlgan supraorganizmik tizimlarni oʻrganadigan
biologiya sohasiga aylandi va ular umumiy ekologiya deb nomlandi. Hozirgi vaqtda
sanoat ekologiyasi fanlararo ma’noga ega boʻlib, umumiy ekologiyaga aylandi.
Iqtisodiyot tarmoqlarida ― “Yashil” iqtisodiyot, iqtisodiyot sohasidagi
harakatlar rejasi va konsepsiyalarni oʻz ichiga oladi. Bu, ekologik inqirozlarni
kamaytirish va sanoat tarmoqlarini “yashil” prinsiplarga mos kelishga yoʻnaltiradi.
Yilda atrof-muhit iqtisodiyoti, ekologik muammolarni ilmiy tushunish targʻib
qilishga qaratilgan iqtisodiy siyosat va strategiyalarni ishlab chiqish uchun
ishlatiladi barqaror rivojlanish va resurslardan foydalanish samaradorligini oshirish.
Ushbu siyosat va strategiyalar iqtisodiy, ekologik va ijtimoiy istiqbollarni
birlashtirgan va olimlar, siyosatchilar va manfaatdor tomonlar oʻrtasidagi
hamkorlikni oʻz ichiga olgan multidisipliner yondashuvga asoslangan.
Atrof-muhit iqtisodiyotidagi muammolarni iqtisodiy tahlil qilish ekologik
muammolar bilan bogʻliq xarajatlar va foydalarni tahlil qilish uchun iqtisodiy
printsiplar va vositalarni qoʻllashni oʻz ichiga oladi. Bunga barqaror amaliyotni
targʻib
qilish
va
iqtisodiy
faoliyatning
atrof-muhitga
salbiy
ta'sirini
minimallashtirish uchun xarajatlar va foyda tahlili, soliqlar va sotiladigan
ruxsatnomalar kabi bozorga asoslangan vositalar va boshqa iqtisodiy imtiyozlar
kiradi.
Iqtisodiy tahlil, shuningdek, turli xil siyosat variantlari va iqtisodiy oʻsish va
rivojlanishga mumkin boʻlgan ta'sirlarni hisobga olgan holda ekologik maqsadlarga
erishishning eng samarali va samarali vositalarini aniqlashga yordam beradi.
Masalan, iqtisodiy tahlil turli xil ifloslanishni nazorat qilish choralarining xarajatlari
va foydalarini muvozanatlashtiradigan ifloslanishni kamaytirishning maqbul
darajasini aniqlashga yordam beradi.
Umuman olganda, iqtisodiy tahlil ekologik siyosat qarorlarini xabardor
qilishda, ekologik maqsadlarga ijtimoiy farovonlikni maksimal darajada oshiradigan
va iqtisodiy xarajatlarni minimallashtiradigan tarzda erishilishini ta'minlashda
muhim rol oʻynaydi.
Atrof-muhit iqtisodiyoti nafaqat iqtisodiy yoki ilmiy, balki siyosiy masaladir.
Buning sababi shundaki, ekologik siyosat turli manfaatdor tomonlarga, shu
jumladan jismoniy shaxslarga, korxonalarga va hukumatlarga sezilarli ta'sir
koʻrsatishi mumkin.
Oʻzbekiston Respublikasi 2030 yilgacha “yashil” iqtisodiyotga oʻtishga
qaratilgan islohotlar samaradorligini oshirish maqsadida yuqoridagi chora-tadbirlar
amalga oshirilmoqda. Bu, ekologik inqirozlarni kamaytirish, tabiiy resurslarni
saqlash, va energiya samaradorligini oshirishga qaratilgan.
|
| |
