‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

1.19-shakI.
Abu AH ibn Sino mexanizmlari (Xasr). 
a - tishli uzatma; b - bloklar yordamida yuk ко 'tarish qurilmasi; d - chig 'iriq rasmi;
e - chig'iriqning chizmasi; f - richag va vint chizig'iga asoslangan qurilma rasmi;
g - qurilmaning chizmasi; h - tishli uzatma va richag asosida ishlaydigan qurilma; 
i - qurilmaning chizmasi.
Hozirgi paytda bu usul Beruniydan deyarli 500 yil keyin yashab 
o ‘tgan Postelning nomi bilan bog‘liq bo‘lgan holda «Postelning qutbiy 
azim utalproyeksiyasi» deb ataladi.
Abu Rayhon Beruniy fazoviy obyektlami tavsiflashda Farobiy kabi 
uchta o ‘lchovdan keng foydalangan.
«Mineralogiya» nomli mashhur asarida minerallaming qiyofasini 
ta’riflashda konus, ko‘pyoq, nuriya, havoiy so‘zlaridan foydalanadi. Bu 
yerda «Nuriya» (alangasimon) sirt arabcha «tetraedr», «havoiy» esa «ok- 
taedr» m a’nosida berilgan.
Abdurahmon al-Xaziniy o ‘zining «Hikmatlar mezoni» kitobida o ‘z 
davriga mansub (XII asr) fizikaga doir bir qancha asboblaming chizma­
larini beradi.
Sharqning ilk o ‘rta asr buyuk olimlaridan yana biri o ‘z davrining 
yetuk tabibi Abu ali ibn Sino (980-103 7)dir. U meditsina sohasida yirik 
asarlar yaratish bilan birga astronomiyaga tegishli va falsafiy asarlar 
yaratdi, ilmiy kashfiyotlar qildi.
Ibn Sino o ‘z ilmiy faoliyatida tasvirlar chizish nazariyasini kashf etib, 
ancha yuqori darajadagi chizmalar chizishni tavsiya qilgan.
20

1.20-shakl.
Qo ‘lida qurilayotgan bino modelini 
ushlab turgan me ’тог. K. Behzodn- 
ing «Zafarnoma» qo 'lyozmasi uchun 
bajarilgan nafis tasvirdan fragment.

Download 13,35 Mb.