‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi




Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet168/237
Sana11.12.2023
Hajmi13,35 Mb.
#116299
1   ...   164   165   166   167   168   169   170   171   ...   237
Bog'liq
Chizmachilik.I.Raxmonov. 2016

3-§. Eskizlar
Chizmachilik asboblari ishlatilmasdan va masshtabga rioya qilmasdan, 
buyumning nisbatlarini saqlangan holda ko‘zda chamalab bajarilgan 
chizma eskiz hisoblanadi.
Eskizlar detallam ing ish chizmalarini tuzish uchun material bo ‘lib 
xizmat qiladi. Eskizlar, shuningdek, buyumlar va detallami loyihalashda 
ulami ta’mirlashda qo ‘llaniladi. Eskizlar detaining o'ziga qarab ham 
tuziladi.
Ishlab chiqarishda, b a’zi hollarda detalni shunday tez almashtirish 
zam r b o ‘ladiki, uning ish chizmasini chizmasdan, to ‘g ‘ridan to ‘g ‘ri eskiz 
bo'yicha detal yasaladi. Ish chizmasi bilan eskizning farqi shundaki, ish 
chizma m a’lum masshtabda chizish asboblari yordamida, eskiz esa ko‘z 
bilan chamalangan holda qo ‘lda chiziladi. Mukammal bo‘lmagan, b a’zi 
o ‘lchamlari tushib qolgan eskiz ish chizmasi tuzish yoki detal tayyorlash 
uchun yaroqsiz bo ‘ladi.
Eskizda tasviming kattaligi detaining o ‘lchamiga, murakkabligiga 
va chizma qog‘ozning bichimiga qarab chiziladi, hamma kerakli 
o ‘lchamlari, belgilari, texnik talablari va boshqa m a’lumotlami yozishga 
imkon bo ‘lishi lozim.
Eskizlar, odatda, kataklangan yoki millimetrli qog'ozda chizilishi 
qulay hisoblanadi. Bunday qog‘oz to ‘r chiziqlarining kesishgan joylarida 
teshiklaming markazlarini qulay belgilashga, ayrim ko‘rinishlar
305


orasidagi proyeksion bog‘lanishni yetarli darajada aniq saqlash imkonini 
beradi. Asliga qarab detallarning eskizlarini chizishda b a’zi bir detallarda 
uchraydigan noaniqliklar, y a’ni detallami tayyorlashdagi yuz bergan, 
masalan, devorlari qalinligining bir xilda emasligi va boshqalarga tuzatish 
kiritish lozim. Quyish yo ‘li bilan tayyorlangan detallarning eskizlarini 
chizishda quyish nishabligini, konuslik va radiuslami ko‘rsatish lozim.
Eskizlami quyidagi tartibda chizish tavsiya etiladi (11.1-shakl):
- eskiz chizish uchun detalga mos chizma bichimi tanlanadi va 
xoshiyasi, asosiy yozuv o ‘mi belgilab chiqiladi;
- detaining tashqi va ichki qiyofasi yaxshi o ‘rganib chiqiladi va unga 
nisbatan boshqa ko‘rinishlar soni aniqlab olinadi. Bosh ko‘rinish o ‘m i va 
unga nisbatan boshqa ko ‘rinishlar joyi belgilab chiqiladi. Bosh k o ‘rinsh 
detal haqida to‘laroq va yaqqol ta ’surot berishi kerak. Bu yerda detalga 
qo‘yiladigan o ‘lchamlarga joy qoldirilishi hisobga olinadi;
f -

m
m
Asosiy yozuv

Download 13,35 Mb.
1   ...   164   165   166   167   168   169   170   171   ...   237




Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish