‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Detaining simmetrik qismlariga yoki yuzalariga bir xil ishlov berilsa, 
material xossalarining ko ‘rsatkichlari bir marta ko‘rsatiladi (10.5-shakl).
Detal yuzalarining qismlarida material xossalarining ko‘rsatkichlari 
har xil b o iis h i talab qilinsa, chizmada ular har biri uchun alohida 
ko ‘rsatiladi (10.6-shakl).
Qoplama hosil qilish usuli qoplama belgisida boshlang‘ich harf bilan 
yozib qo‘yiladi: kimyoviy usul -
xim\ diffuzion usul - dif, kontakt usuli -
kont; elektrolit usuli eng ko‘p tarqalgan usul bo‘lgani uchun qoplama 
belgisida ko‘rsatilmaydi. Qoplama materiali metall nomining bitta yoki 
ikkita harfi bilan belgilanadi: aluminiy -
A(Al), temir - T(Fe), volfram -
V(W), vismut - Vi, tilla - Ti(Au), kadmiy - K(Cd), marganes - Mn va 
hokazo.
Qoplama materiallari qotishmalar bilan ham belgilanadi: aluminiy 
va rux -
A-R(Al-Zn), temir, mis va kadmiy - T-M-K(Fe-Cu-Cd). 
Qotishmadagi komponentlaming massasi kattaroq bo‘lgani ko ‘rsatiladi. 
М5(60) yozuvda mis-rux qotishmasi tarkibida 60% mis borligini 
bildiradi. 
MJR(CuSnHb) (59;28) bo‘lsa, yozuv mis-jez-rux qotishmasi 
tarkibida 58% mis, 28% jez borligini ko ‘rsatadi. Qoplama 
ExQ.20 yozuvi 
elektrolitik xromli qattiq qoplama qalinligi 20 ц т deb o ‘qiladi.
Qoplama 
M\8.2Ni\5J(.Yal. -  elektrolitik xrom qoplama qalinligi 1 ц т
ga teng yoki undan kam, oynadek yaltiroq, mis qatlami 18 |im, ikki 
qatlam nikelning qalinligi 15 ц т deb o ‘qiladi.
Lok-bo ‘yoq qoplamalarini belgilash. Metall buyumlami buzilishdan, 
zanglashdan saqlash va ko‘rinishini yaxshilash uchun b o ‘yoq qoplamalar 
bajariladi. Standart talabi bo'yicha quyidagi tartibda belgilanadi:
a) qoplanadigan bo‘yoqning nomi, rangi, texnik shartlar belgisi;
b) qoplama turkumi;
d) qoplamaning ishlatilish sharoiti.
Ishlatilish sharoitiga ko‘ra qoplamalar: ob-havo ta’siriga chidamli 
qoplamalar, maxsus muhitga chidamli qoplamalarga bo‘linadi.
Ob-havo ta ’siriga chidamli qoplamalar alifboning bosh (katta) harfi 
bilan belgilanadi. Yengil 
-Y , o ‘rta - O ' (O' p 0 ‘2, 0 ‘3), qattiq- Q(Qr Q„ 
Q3), juda qattiq JQ (JQ p JQ„ JQ}).
Maxsus muhitga chidamli qoplamalar raqamlar bilan belgilanadi. 
Suvga chidamli - 4, maxsus - 5, yog‘ va benzinga chidamli - 6, kimyoviy 
chidamli - 7, issiqlikka chidamli - 8, elektroizolatsiyali - 9.
Emal 
M L-152 ko‘k MRTU 6-10-642-70. Sh. J, yozuv quyidagicha
300

o ‘qiladi: ko‘k emal 
ML- 152 3kl, o ‘rtacha mikroiqlim hududidagi sanoat 
muhitida ochiq havoda ishlatiladigan qoplama.

Download 13,35 Mb.