191
малакаларни мустаҳкамлаш бўлса ҳам энг асосийси уларни дарсга бўлган қизиқишларини
орттиришдир. “Ишчанлик ўйинлари”ни масала ечиш,
мисол ишлаш, тестлар ечиш, оғзаки савол-
жавоб ташкил этиш орқали амалга ошириш мумкин. “Ишчанлик ўйини”ни ташкил этишдан мақсад:
1. Дарс жараёнида ўқувчи фикрини чалғитиш
2. Билим ва малакаларни мустаҳкамлаш
3. Тез, чаққон, тўғри иш бажаришга ўргатиш
4. Ўқувчини математика соҳасига бўлган қизиқишини оширишдир.
Вазифаси эса ўқувчиларни қисқа муддатда турли тушунча,
формулалардан фойдаланган
ҳолда амалий иш бажариш, кўникмалар ҳосил қилиш ёки мавжуд, борларини бойитишдан
иборатдир. “Ишчанлик ўйини”да арифметик мисоллар, алгебраик соддалаштириш,
масала-
мисоллар, геометрик масалалар, тест саволлари ёки викторина саволларидан фойдаланиш мумкин.
Ҳамма ҳолларда ҳам бу вазифалар қисқа муддатда ҳал этилиши лозим бўлганлиги учун сарф
этиладиган вақт ҳам шунга мос бўлади.
“Ишчанлик ўйини”ни ташкил этиш тартиб қоидалари қуйидагича: аввало “Ишчанлик ўйини”
ўқувчиларни дарсдан чарчаш ҳолларида амалга оширилганлиги учун қисқа вақтга мўлжалланади.
“Ишчанлик ўйини” да синфдаги ўқувчилар ўтирган жойларини қаторига қараб гуруҳларга
ажратилади. Олинадиган вазифа (мисол, масала, тест, савол, жавоб) танланади ва чегаравий вақт
белгиланади. Синфдаги ёзув тахтаси гуруҳлар сонига қараб қисмларга ажратилади. Ҳар қайси
гуруҳни вазифаси ёзув тахтасига ёзилади ёки тайёрланганлари қўйилади. Ҳар бир гуруҳдан
биттадан ўқувчи ёзув тахтасига ўзига берилган топшириқни бажариб ўрнига ўтиради. Иккинчи
ўқувчи эса ёзув тахтасидаги вазифаларни бажаришни давом эттиради. Ўқитувчи ўқувчилар ишини,
сарф этаётган вақтини назорат қилиб боради. Гуруҳлар ёзув тахтасидаги ҳамма топшириқларни
бажариб бўлишгандан сўнг, қилинган ишларни умумлаштирилади. Бунда берилган топшириқни
тўғри бажарилишига, иккинчидан шу топшириқни бажаришга сарф қилинган вақтни тежалишига
эьтибор берилади.
Демак, умумлаштириш натижасига кўра қайси гуруҳ кўпроқ тўғри жавоб топган ва оз вақт
сарф қилинган бўлса, шу гуруҳ ғолиб деб топилади. Бу машғулотни 5-9 синфларда ўтказилиши
мумкин.
Ғолиблар
аниқлангач
ўқувчилар
диққатини
яна
дарсни
давомига
қаратиш
мумкин.Тажрибаларимиздан маьлумки, математикадан ташкил этиладиган дидактик ўйинлардан
“Ишчанлик ўйинлари”ни ўтказиш дарс самарадорлигини оширади, ўқувчилар фаоллигини
оширишнинг муҳим омили сифатида таьсир этади.
