46
Avtomobil dóńgeleginiń kósheri
B jerge salıstırǵanda tuwrı
sızıqlı,
A noqat dóńgelek kósheri
B ǵa salıstırǵanda iymek sızıqlı
qozǵalısta boladı (21-súwret). Stadionda juwırıp baratırǵan sportshınıń
traektoriyası
1 hám
2 aralıǵında iymek,
3 hám
4 aralıqta tuwrı sızıqlı
boladı (22-súwret).
21-súwret.
22-súwret.
Traektoriyanıń forması qaralıp atırǵan sanaq denege salıstırǵanda
hár túrli bolıwı múmkin. Mısalı: Aydıń Jerge salıstırǵanda qozǵalısı
sheńber kórinisinde bolsa, Quyashqa salıstırǵanda quramalı kóriniste
boladı. Sebebi, Jer Ay menen birgelikte Quyash átirapında qozǵaladı.
Tap usı sıyaqlı avtomobil dvigatelinde suwıtatuǵın párrik ushınıń
qozǵalıs traektoriyası dvigatelge salıstırǵanda sheńberden
ibarat bolsa,
jerge salıstırǵanda vint tárizli boladı.
Qozǵalıstaǵı deneni mudamı súwrette kórsetiw qolaysız.
Sonıń
ushın, traektoriya uzınlıǵı dene ólshemlerinen júdá úlken bolǵan
halatlarda, dene materiallıq noqat dep qaraladı. Mısalı: Tashkentten
Buxaraǵa qarap ushatuǵın samolyottı materiallıq
noqat dep qaraw
múmkin. Biraq, kópirden ótip atırǵan poezdtı materiallıq
noqat dep
qarawǵa bolmaydı. Materiallıq deliniwine sebep ólshemleri
esapqa
alınbaǵanda da onıń massası, tezligi hám basqa fizikalıq shamaları da
saqlanıp qaladı.
1. Mexanikalıq qozǵalıs dep nege aytıladı?
2. Sanaq denesi degende neni túsinesiz?
3. Jazıp atırǵanda ruchkamızdıń ushı qanday qozǵalısta boladı?
4. Qozǵalıstaǵı denelerdi materiallıq noqat dep qaraw múmkin
bolǵan jaǵdaylar ushın mısallar keltiriń.
