57
1. Ne sebepli taxtasha ústine júk qoyılǵanda súykeliw kúshi
artadı?
2. 3-tájiriybede rezina eki búklep baylansa, dinamometr
kórsetiwleri qalay ózgeredi?
3. Awırlıq kúshin tárezi járdeminde ólshese bola ma?
23-TEMA
BASÍM HÁM ONÍŃ BIRLIKLERI
Shegeni alıp juqa taxtaǵa ushın qaratıp, ústinen balǵa
menen
urılsa, shege taqtaǵa jeńil kiredi. Eger taqtaǵa shegeni qalpaǵı jaǵı
menen qoyıp balǵa menen urılsa, onda shege taqtaǵa kirmeydi. Hár
eki jaǵdayda da balǵanıń soqqı kúshi
birdey bolsa da, nátiyje hár túrli
bolıwınıń sebebi nede? Bunıń sebebi shegeniń taxtaǵa kiriwi kúshtiń
shamasınan tısqarı, qoyılǵan maydanına da baylanıslı boladı eken.
Maydannıń bir birligine tik ráwishte qoyılǵan kúshke tuwrı
keletuǵın fizikalıq shama basım dep ataladı.
Basi’m
=
Basım kúshi
Kúsh qoyılǵan
maydan
.
p =
F
S
,
p – basım, F – basım kúshi, S – kúsh qoyılǵan maydan.
Basım
