• Suyıqlıq hám gaz ózine berilgen sırtqı basımdı barlıq tárepke ózgerissiz jetkerip beredi.
  • -TEMA PASKAL NÍZAMÍ HÁM ONÍŃ QOLLANÍLÍWÍ




    Download 8,97 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet41/126
    Sana21.11.2023
    Hajmi8,97 Mb.
    #102642
    1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   126
    Bog'liq
    Fizika 6-klass

    24-TEMA
    PASKAL NÍZAMÍ HÁM ONÍŃ QOLLANÍLÍWÍ
    28-súwret.
    Tómendegi
    tájiriybeni
    ótkerip
    kóriń.
    Paydalanıwda bir ret qollanılatuǵın shpric hám
    balalar úpleytuǵın shardı alıń. Shpric iynesin
    sharǵa bir neshe ret shanshıp alıń. Shardıń ishine suw
    quyıp, awzın iynesi alınǵan shpircke kiygiziń. Shpirc
    porshenin áste-aqırın basıń. Bunda shardıń ishindegi
    basım artadı. Shardıń tesikleriniń bárinen suw atılıp
    shıǵa baslaydı. (28-súwret).
    Demek porshen arqalı berilgen basım suyıqlıq yaki
    gazda tek porshen baǵıtında ǵana emes, al hámme
    tárepke beriledi eken. Bul nızamlılıqtı 1653-jılı francuz
    alımı Blez Paskal úyrengen. Nızam tómendegishe
    táriyplenedi:
    Suyıqlıq hám gaz ózine berilgen sırtqı basımdı 
    barlıq tárepke ózgerissiz jetkerip beredi.
    Suyıqlıq yaki gaz ózine berilgen sırtqı basımdı onı quraytuǵın
    bóleksheleri arqalı jetkerip beredi. Bóleksheler basımdı jetkerip beriw
    ushın olar qozǵalısta bolıwı kerek. Durusında da, kóplegen qubılıslar
    (hawada iyistiń tarqalıwı, suwda sıyanıń eriwi) suyıqlıq hám gaz bólek-
    she leriniń qozǵalısta ekenligin tastıyıqlaydı. Bólekshelerdiń qozǵalısı
    sebepli ıdıs diywallarına urılıp ishki basımdı payda etedi. Ishki basım
    ushın Paskal nızamı tómendegishe táriplenedi:
    Awırlıq kúshin esapqa almaǵanda, suyıqlıq yaki gaz bólek-
    sheleriniń ıdıs diywallarına túsiretuǵın basımı barlıq baǵıtlarda 
    birdey boladı.
    Paskal nızamınan texnikada keń qollanıladı. Barlıq avtomobillerde,
    poezdlarda qollanılatuǵın tormozlaw sisteması, jer qazatuǵın, júk
    tiyeytuǵın traktorlarda gidravlikalıq press dep atalatuǵın qurılma mine
    usı nızam tiykarında isleydi.
    Gidravlikalıq press. Gidravlikalıq press óz ara suyıqlıq ótkeriwshi
    tútik penen tutastırılǵan porshenli eki cilindrden ibarat (29-súwret).
    Cilindrlerdi qanday da bir suyıqlıq penen toltıramız. Porshenlerdiń
    maydanları hár túrli (S
    1
    hám S
    2
    ).


    61
    Eger kishi maydanǵa iye porshenge F
    1
    kúsh
    penen tásir etetuǵın bolsa, onnan suyıqlıqqa
    p
    F
    S
    1
    1
    1
    =
    basım beriledi. Paskal nızamı boyınsha
    bul basım ózgerissiz halda hár tárepke jetkerip
    beriledi. Sonıń ishinde S
    2
    maydanǵa iye
    porshenge de.
    29-súwret.
    F
    1
    S
    1
    F
    2
    S
    2
    Porshende
    p
    2
    2
    2
    =
    F
    S
    basım payda boladı.
    p
    1
    = p
    2
    den.
    F
    S
    F
    S
    1
    1
    2
    2
    =
    . Bunnan

    Download 8,97 Mb.
    1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   126




    Download 8,97 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    -TEMA PASKAL NÍZAMÍ HÁM ONÍŃ QOLLANÍLÍWÍ

    Download 8,97 Mb.
    Pdf ko'rish