95
1. Sınanı túbirge qaǵıwda da jumıs atqarıla ma?
2. Aralıqtan utıs beretuǵın blok sızılmasın sıza alasız ba?
3. Joldan utıw ushın qozǵalmas bloktan qalayınsha paydalanıw
kerek?
35-TEMA
MEXANIKANÍŃ ALTÍN QÁDESI.
MEXANIZMNIŃ PAYDALÍ JUMÍS KOEFFICIENTI
Joqarıda Siz ápiwayı mexanizmlerdiń jumıstan utıs bermey-
tuǵınlıǵı menen tanıstıńız. Bul keńirek maǵanada qaralatuǵın
bolsa
«
hár qanday mexanikalıq mexanizm kúshten neshe ese utıs
beretuǵın bolsa, joldan sonsha ese uttıradı»
degen juwmaqqa
kelinedi. Buǵan «
Mexanikanıń altın qádesi» delinedi.
Aldıńǵı temada qanday da bir júkti
belgili bir biyiklikke
kóteriwde mexanizmniń awırlıǵın, olardaǵı súykeliwlerdi
esapqa
almadıq. Bular esapqa alınatuǵın bolsa,
m massalı júkti
h biyiklikke
kóteriwde
A
p
=
mgh jumısqa salıstırǵanda ádewir kóp jumıs (
A
u
)
orınlaw zárúrligi kelip shıǵadı.
A
p
jumıs
paydalı
jumı
s dep ataladı.
A
u
– ulıwma orınlanǵan jumıs dep atalıp,
A
u
=
A
p
A
q
dan dúziledi.
A
q
súykeliwlerdi jeńiw, mexanizmniń ózin de kóteriw hám t.b. lardı
orınlaw menen baylanıslı qosımsha jumıslar.
