fida soat strelkasi aylanishiga qarama-qarshi yo‘nalishda
aylantirishga
intilsa, uning m om enti m usbat, soat strelkasi b o ‘yicha aylanadigan
yo‘nalishda aylantirsa, manfiy ishora bilan olinadi (32- rasm).
Kuch mom enti SI birliklar sistemasida N yuton m etr (N m ) bilan
o ‘lchanadi. Kuch m om enti quyidagi xususiyatlarga ega:
1. K uchni o ‘z ta ’sir chizig‘i bo‘ylab ixtiyoriy nuqtaga k o ‘chirsak,
uning m om enti o‘zgarmaydi.
2. Kuchning ta ’sir chizig‘i m om ent markazidan o ‘tsa,uning m az
kur nuqtaga nisbatan m om enti nolga teng b o ‘ladi.
3. Kuchning О nuqtaga nisbatan m om enti
AOAB yuzining ikki-
langaniga teng, ya’ni:
m0( F ) = ± 2 SA0AB .
Jismning biror o ‘q atrofidagi aylanma harakatini kuchning o ‘qqa
nisbatan m om enti xarakterlaydi.
Fazoda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasi ta ’siridagi jismning
m uvozanatiga doir m asalalarni yechishda kuchning o ‘qqa nisbatan
m om enti tushunchasi kiritiladi.
Kuchning o ‘qqa nisbatan momenti deb, kuchning o ‘qqa perpendi
kular qilib olingan tekislikdagi proyeksiyasidan o ‘q bilan tekislikning
kesishgan nuqtasiga nisbatan olingan m om entiga aytiladi (33-rasm).
K uchning o ‘qqa nisbatan m om entining m atem atik ifodasi
form ula bilan ifodalanadi.
Agar jc,
y, z bilan kuch q o ‘yilgan
A nuqtaning koordinatalarini:
Fx, F , Fz orqali
F kuchning koordinata o ‘qlariga
proyeksiyalarini
belgilasak (34-rasm), u holda kuchning o ‘qqa nisbatan mom entining
analitik ifodasi quyidagicha b o ‘ladi:
