2 1-rasm.
22-rasm.
A
A
к
В
D
Я
Q
/
в
я
23-rasm.
24-rasm.
Uzunlik birligi yoki yuza birligiga ta ’sir qiluvchi kuchlarning in-
tensivligi
q bilan belgilanadi va mos ravishda N /m yoki N /m 2 bilan
o ‘lchanadi.
Taqsim langan kuchlarga ko‘prik balkasining
ustiga yotqizilgan
beton yoki asfaltning ta’siri misol b o ‘la oladi. Beton yoki asfalt bal-
ka bo‘yicha tekis yotqizilgan bo ‘lib, balkaga 22-rasm da ko‘rsatilga-
nidek ta ’sir qiladi. Masalani yechishda taqsim langan ku ch lar bir
nuqtaga q o ‘yilgan kuch bilan almashtiriladi. 22-rasm da tasvirlangan
taq sim langan kuchlarning ten g t a ’sir etuvchisi
A B u ch astk an in g
o ‘rtasiga q o ‘yilgan bo‘lib, kuch kattaligi
Q = q- A B b o ‘ladi.
Taqsim langan kuchlarga yana bir misol sifatida to ‘g ‘on devoriga
suvning ta ’sirini keltirish mumkin (23- rasm).
Bu kuchning taqsimla-
nishi suv yuzasidan to ‘g‘on tagigacha uchburchak qonuni bilan o ‘z-
garib boradi. Bu holda taqsimlangan kuchlarning teng ta ’sir etuvchisi
uchburchak medianalarining kesishgan nuqtasidan o ‘tadi va m iqdo
ri
ql/2 boMadi.
Agarda taqsim langan kuch aylananing
BD yoyi b o ‘yicha ta ’sir
etsa (24-rasm ), uning teng ta ’sir etuvchisi
Q = q- BD boMadi. Bun
da
BD uzunlik
BD yoy vatari uzunligini bildiradi.
Q ning ta ’sir chi-
zig‘i
BD vatar o ‘rtasidan o ‘tadi.
Inshoot qismlariga qo‘yilgan kuchlar tekis taqsim lanm ay, ixtiyo
riy ravishda taqsimlangan b o ‘lishi mumkin. Tuproq,
qum kabi sochi-
я М
luvchi rhateriallar bilan yuklangan balka
bunga misol b o ‘la oladi. Bu holda agar
taq sim lan g an k u c h la rn in g intensivligi
q—q(x) qonuniyat asosida o ‘zgarsa (25-
rasm ), bunday k u c h la rn in g ten g t a ’sir
etuvchisi
Q, balka
A В va
q(x) egri chi-
zig‘i bilan chegaralangan yuza orqali ifo-
dalanadi:
Q - J
q ( x ) d x .
0
Q kuchning ta ’sir chizig‘i m azkur yuzaning og‘irlik markazidan
o ‘tadi va quyidagicha aniqlanadi:
1
\ x q ( x ) d x
\ q ( x ) d x
0
