‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim yazirligi q‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

Download 6,72 Mb. Pdf ko'rish
bet	6/191
Sana	15.01.2024
Hajmi	6,72 Mb.
	#137496

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 191

Bog'liq
1048 pdf 63c96812dd27f 1674143762
gidravlika va gidropnevmoyuritmalar

6. Qattiq boMmagan jismlar muvozanatining saqlanish qonuni.
3 - §. B og‘lanish va uning reaksiyalari

Teorema. Bir tekislikda yotuvchi va о ‘zaro parallel bo ‘Imagan
uchta kuch m uvozanatlashsa, ularning t a ’sir chiziqlari bir nuqta-
da kesishadi va ulardan tuzilgan kuch uchburchagi yopiq bo ‘ladi,
ya’ni oxirgi F3 kuchning uchi Fx kuch boshi bilan ustm a-ust tushadi
(6-rasm a, b).
A
b
6-rasm.
5. Ta’sir va aks ta’sirning tenglik aksiomasi. Absolut qattiq jism-
larning bir-biriga ta ’siri teng va b ir to ‘g ‘ri chiziq b o ‘ylab qaram a-
qarshi tom onga yo‘nalgan, ya’ni ta ’sir ham m a vaqt aks ta ’sirga teng
va unga qaram a-qarshi yo‘nalgan b o ‘ladi. Bu aksioma I.N yuton to-
m onidan ta ’riflangan bo‘lib, u klassik mexanikaning asosiy qonunla-
ridan biri hisoblanadi.
6. Qattiq boMmagan jismlar muvozanatining saqlanish qonuni.
Q attiq b o ‘lm agan jism kuchlar t a ’sirida m uvozanatda b o ‘lsa, jism
qattiq holatga aylanganda ham uning muvozanati o ‘zgarmaydi. Bu
aksiom adan ko‘ramizki, absolut qattiq jismga qo'yilgan kuchlarning
m uvozanat sharti deform atsiyalanadigan jism ga qo‘yilgan kuchlar
uchun ham o ‘rinli b o ‘ladi. Deform atsiyalanadigan jism larga oid bir
qancha m asalalar, masalan, ip, zanjir, qayish, sterjen kabi jism larda-
gi z o ‘riqishlarni aniqlashga oid m asalalar yechishda oltinchi aksio
m adan foydalanamiz.
8

3 - §. B og‘lanish va uning reaksiyalari
Fazoda istalgan tom onga harakatlana oladigan jism erkin jism
deb ataladi. Harakati biror bir sabab bilan cheklangan jism bog‘la-
nishdagi jism deyiladi. Jismning harakatini cheklovchi sabab bog‘la-
nish deb ataladi. Bog‘lanishning ta ’sirini alm ashtiruvchi kuch reak
siya kuchi deyiladi.
N azariy mexanikada bogianishdagi jismning harakatini yoki m u
vozanatini erkin jismning harakati yoki muvozanatiga keltirib tekshi-
riladi. Bu hoi quyidagi aksioma bilan ifodalanadi.

Download 6,72 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 191

Download 6,72 Mb.

Pdf ko'rish