• 6. Qattiq boMmagan jismlar muvozanatining saqlanish qonuni.
  • 3 - §. B og‘lanish va uning reaksiyalari
    		•

    ‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim yazirligi q‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi




    Download 6,72 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet6/191
    Sana15.01.2024
    Hajmi6,72 Mb.
    #137496
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   191
    Bog'liq
    1048 pdf 63c96812dd27f 1674143762

    Teorema. Bir tekislikda yotuvchi va о ‘zaro parallel bo ‘Imagan 
    uchta kuch m uvozanatlashsa, ularning t a ’sir chiziqlari bir nuqta- 
    da kesishadi va ulardan tuzilgan kuch uchburchagi yopiq bo ‘ladi, 
    ya’ni oxirgi F3 kuchning uchi Fx kuch boshi bilan ustm a-ust tushadi 
    (6-rasm a, b).
    A
    b
    6-rasm.
    5. Ta’sir va aks ta’sirning tenglik aksiomasi. Absolut qattiq jism- 
    larning bir-biriga ta ’siri teng va b ir to ‘g ‘ri chiziq b o ‘ylab qaram a- 
    qarshi tom onga yo‘nalgan, ya’ni ta ’sir ham m a vaqt aks ta ’sirga teng 
    va unga qaram a-qarshi yo‘nalgan b o ‘ladi. Bu aksioma I.N yuton to- 
    m onidan ta ’riflangan bo‘lib, u klassik mexanikaning asosiy qonunla- 
    ridan biri hisoblanadi.
    6. Qattiq boMmagan jismlar muvozanatining saqlanish qonuni. 
    Q attiq b o ‘lm agan jism kuchlar t a ’sirida m uvozanatda b o ‘lsa, jism 
    qattiq holatga aylanganda ham uning muvozanati o ‘zgarmaydi. Bu 
    aksiom adan ko‘ramizki, absolut qattiq jismga qo'yilgan kuchlarning 
    m uvozanat sharti deform atsiyalanadigan jism ga qo‘yilgan kuchlar 
    uchun ham o ‘rinli b o ‘ladi. Deform atsiyalanadigan jism larga oid bir 
    qancha m asalalar, masalan, ip, zanjir, qayish, sterjen kabi jism larda- 
    gi z o ‘riqishlarni aniqlashga oid m asalalar yechishda oltinchi aksio­
    m adan foydalanamiz.
    8

    3 - §. B og‘lanish va uning reaksiyalari
    Fazoda istalgan tom onga harakatlana oladigan jism erkin jism  
    deb ataladi. Harakati biror bir sabab bilan cheklangan jism bog‘la- 
    nishdagi jism  deyiladi. Jismning harakatini cheklovchi sabab bog‘la- 
    nish deb ataladi. Bog‘lanishning ta ’sirini alm ashtiruvchi kuch reak­
    siya kuchi deyiladi.
    N azariy mexanikada bogianishdagi jismning harakatini yoki m u­
    vozanatini erkin jismning harakati yoki muvozanatiga keltirib tekshi- 
    riladi. Bu hoi quyidagi aksioma bilan ifodalanadi.

    Download 6,72 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   191




    Download 6,72 Mb.
    Pdf ko'rish
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    ‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim yazirligi q‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

    Download 6,72 Mb.
    Pdf ko'rish