12-rasm.
13-rasm.
2.
Jism qayish, zanjir, ip (yoki arqon)lar vositasida bog‘langan
b o ‘lsa (12-rasm ,
a, b, d), shuningdek vaznsiz qattiq sterjen orqali
sharnir vositasida boshqa jism ga biriktirilgan b o ‘lsa (13-rasm ,
a, b),
m azkur bog‘lanishlarning
reaksiya kuchlari qayish, zanjir, ip yoki
vaznsiz sterjen b o ‘ylab yo‘naladi.
3. Jism silindrik sharnir yoki podshipniklar vositasida bogiangan
bo ‘lsa, bog‘lanish reaksiyasi ham isha aylanish o ‘qiga
perpendikular
bo‘ladi (14-rasm ,
a). Jismga bir qancha kuchlar ta ’sir etsa, sharnir
reaksiyasining m iqdori va yo‘nalishi n om a’lum boMadi.
Bu holda
n o m a’lum reaksiya
R ni koordinata o ‘qlari
b o ‘y l a b
yo‘nalgan
Rx va
/^.tuzuvchilarga ajratiladi (14-rasm,
b).
Jism ning
m uvozanat shartlaridan Rx va
Ry aniqlangandan so‘ng,
sharnir reaksiyasining moduli
R quyidagicha topiladi:
R =
J R 2
X +
R] .
S harnir reaksiyasining yo‘nalishi esa, yo‘naltiruvchi kosinuslari
orqali
aniqlanadi, y a’ni:
cos
( R \ i ) = ^ - ; со8(Л л,7 ) = ^ ,
bunda: / ,
j — koordinata o ‘qlarining birlik vektorlari.
10
