|
Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академиясиBog'liq Капитал бозори 1м
Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси
______________________________________________________________________
Kapital bozorining iqtisodiy mohiyati uning funksiyalarida ham
namoyon bo‘ladi (1-jadval). Quyidagi jadvalda qator funksiyalar
keltirilganligiga qaramasdan, kapital bozorining muhim mezonlari bozor
ishtirokchilari o‘rtasida kapitalni qayta taqsimlash va kapitalni
jamg‘armadan investitsiyaga transformatsiya qilish funksiyalarining
o‘zaro bog‘liqligida namoyon bo‘ladi.
1-jadval
Kapital bozorining funksiyalari
Maxsus funksiyalari
Umumbozor funksiyalari
1.
Moliyaviy
resurslarni
qayta
taqsimlash;
2. Mulkdorlikni hisobga olish;
3. Kapital konsentratsiya;
4. Takror ishlab chiqarishni moliyaviy
ta’minlash.
1. Narx shakllanishi;
2. Bozor vositachiligi;
3.
Tranzaksiya
xarajatlarini
optimallashtirish;
4. Axborot bilan ta’minlash.
Moliya bozori kapital bozori va pul bozoriga bo‘linsa, kapital bozori
o‘z navbatida ssuda kapitali bozori va ulush munosabatli qimmatli
qog‘ozlar bozoriga bo‘linadi. Bunda ssuda kapitali bozorining bank
kreditlari bozori va qarz qimmatli qog‘ozlari bozori turlari ajratib
ko‘rsatiladi. Keltirilgan jihatlar asosida kapital bozorining segmentlarini
quyidagicha tavsiflash mumkin (2-jadval)
2-jadval
Kapital bozori segmentlari va ular tavsifi
Segment
Moliyaviy
instrumentlar
Moliyaviy
munosabatlar
Qimmatli qog‘ozlar bozori
Qarz qimmatli qog‘ozlari
segmenti
Korporativ obligatsiyalar;
Davlat obligatsiyalari;
Yevroobligatsiyalar
Aniq muddatga soslanadi
va so‘ndirilishi shart
Ulush munosabatli
qimmatli qog‘ozlar
segmenti
Oddiy aksiyalar;
Imtiyozli aksiyalar
Muddat odatda
belgilanmaydi va yuqori
riskli qimmatli qog‘ozlar
hisoblanadi
Bozor iqtisodiyoti sharoitida kapital bozori faoliyati quyidagi
prinsiplarga asoslanadi (3-jadval).
|
| |
