238
𝑞 =
2𝐾𝑇
𝜋𝐷
𝑜′𝑟
3
𝑓𝜓
≤ [𝑞]
Ishqalanish yuzasining o`rtacha diametri hisoblanadi:
𝐷
𝑜′𝑟
≥ √
2𝐾𝑇
𝜋[𝑞]𝑓𝜓
3
bu yerda:
q -konuslar orasidagi bosim; [
q] — konuslar orasidagi ruxsat etilgan bosim
(3.6.1-jadval); ψ - disklarni ishchi kengligi koeffitsiyenti, ψ =
b/D = 0,15…0,25.
Ishqalanish yuzasining kengligi quyidagi formula asosida hisoblanadi:
𝑏 =
2𝐾𝑇
𝜋𝐷
𝑜′𝑟
2
𝑓[𝑞]
Boshqa tarafdan:
D
o`r
=(D
1
+D
2
)/2
bu yerda
D
1
va
D
2
— ishqalanish yuzasining eng kichik va eng katta diametri:
D
1
=D
o`r
-b sinα;
D
2
=D
o`r
+b sinα.
Tormozsizlantirish uchun
F > F
пр
kuch ishlatiladi.
3.6.7-rasmda barabanli va diskli friktsion tozmozli mexanizmlar
ko`rsatilgan.
Barabanli tormozda (3.6.7-rasm,
a)
baraban 5 avtomobil g`altagi bilan
bog`langan va u bilan birga aylanadi. Friktsion nakladkali tormoz kolodkalari
2 va
6 ostki qismlari bilan qo`zg`almas
tormoz diski 3 da mahkamlangan o`q
1 da
239
o`rnatilgan. Kolodkalar o`q
1 da aylanishi mumkin. Kolodkalar ustki qismi orasida
kulak
4 joylashgan. Tormozlanganda kulak
4 kolodkalar
2 va
6 ni ajratib ularni
g`altak bilan aylanuvchi baraban
5 ga qisadi. G`altakni
tormozlash kolodkalar
friktsion nakladkalari va tormoz barabani orasida paydo bo`ladigan ishqalanish
kuchi hisobiga amalga oshiriladi.
Diskli tormoz mexanizmida (3.6.7-rasm,
b) tormoz diski
7 avtomobil
g`altagi bilan bog`langan va u bilan birga aylanadi. Tormoz diskining ikki
tomonidan ikkita aylanmaydigan friktsion nakladkali kolodkalar
8 va
9 o`rnatilgan.
Tormozlanganda kolodkalar diska qisiladi va g`altak aylanishiga to`sqinlik qiluvchi
tormozlovchi moment hosil qilinadi.
