251
Umumiy uzatish sonini aniqlash va uni bosqichlarga taqsimlash.
Uzatmalarning asosiy kinematik xarakteristikasi bo`lib
uzatishlar soni
hisoblanadi:
𝑢
12
=
𝜔
1
𝜔
2
=
𝑛
1
𝑛
2
=
𝑀
𝑎2
𝑀
𝑎1
𝜂
(6.1)
bu yerda
ω
1
va
ω
2
- yetaklovchi va yetaklanovchi vallarning burchak tezligi, s
-1
;
n
1
va
n
2
- yetaklovchi va yetaklanovchi vallarning aylanish chastotasi, ayl/min;
M
a1
va
M
a2
- yetaklovchi va yetaklanovchi vallardagi
aylantirovchi momentlar, N·m;
η -
yurutma F.I.K.
Umumiy uzatish soni
u
um
= n
dv
/ n
i.o
(6.2)
bu yerda
n
dv
- elektrodvigatelning aylanishlar chastotasi, ayl/min (s
-1
);
n
i.o
- ishchi
organning aylanishlar chastotasi, ayl/min (s
-1
).
Keyin
u
um
ni alohida bosqichlarga bo`ladilar. Buning ko`p yechimi mavjud,
lekin biz optimal variantini tanlab olishimiz kerak.
Umumiy uzatishlar sonini alohida bosqichlarga bo`lishda
uzatishning
umumiy soni har bir boshqich uzatish soni ko`paytmasiga teng bo`ladi:
u
um
= u
1∙
u
2∙
u
3
× …× u
n
(6.3)
Agar umumiy uzatishlar soni aniq bo`lsa, boshqa
n-1 boshqichlar uzishlar
soni beriladi va oxirgi bosqich uzatishlar soni kattaliklari aniqlanadi:
u
n
= u
um
/ (u
1
∙
u
2
∙u
3
× …× u
n-1
) (6.4)
252
Umumiy uzatishlar sonini aniqlash umumiy me`zoni yo`q. Ammo
quyidagilar tavsiya etiladi:
• qo`llanmalarda ko`rsatgan uzatishlar sonlarining o`rtacha
qiymatlari
tanlab olinadi;
• birinchi
navbatda reduktor uchun,
keyin zanjirli,
tasmali va tishli
uzatmalar uchun uzatishlar
soni aniqlab olish kerak;
• silindrik va silindrik-konus reduktorlarda birinchi tezyurar bosqichlari
uchun uzatishlar soni kattaroq tanlanadi (3 dan 5 gacha), keyingi sekin ishlaydigan
bosqich uchun avvalgisidan 30-40 % kamroq olinadi;
• chervyakli reduktorning F.I.K. ko`p bo`lishi uchun ko`p zaxodli
chervyak qo`llaniladi.
Umumiy uzatishlar sonini alohida boshqichlarga bo`lish uchun 6.1-
jadvaldagi ma`lumotlardan foydalanish mumkin:
