|
Tadqiqot matijalari va ularningBog'liq 3-2023-uzzamin.uzTadqiqot matijalari va ularning
muhokamasi.
Olib borilgan izlanish natijalariga
ko‘ra, hudud tuproqlari asosan sho‘rlanmagan
va o‘rtacha sho‘rlangan tuproqlarни ташкил
этди. Sho‘rlanish tipi asosan sulfatli va xlorid
sulfatli bo‘lib, quruq qoldiqning miqdori
kuchsiz sho‘rlangan sulfatli sho‘rlanish tipidagi
tuproqlarning haydov qatlamida 0,848%, xlor
ioni 0,007% va sulfat ioni 0,20% ni tashkil
etadi. Xlorid-sulfatli sho‘rlanish tipidagi kuchsiz
sho‘rlangan tuproqlarning haydov qatlamida quruq
qoldiqning miqdori 0,144%, xlor ioni 0,011%
va sulfat ioni 0,067% ni tashkil qilishi kuzatildi.
O‘rtacha sho‘rlangan sulfatli sho‘rlanish tipidagi
tuproqlarning haydov qatlamida quruq qoldiqning
miqdori 1,206% ni tashkil etib, xlor ioni 0,042% va
sulfat ioni 0,740% ni tashkil etadi. Xlorid-sulfatli
sho‘rlanish tipidagi o‘rtacha sho‘rlangan tuproqlar
kesma tuproqlarida uchramaydi (5-jadval).
O‘simliklar o‘sishi, oziqlanishi va
rivojlanishida tuproq muhiti reaksiyasi (pH)
katta ahamiyatga ega. Tuproq muhiti reaksiyasi
o‘simlikda kechadigan fermentativ jarayonlarga
ya’ni elementlarning o‘zlashtirilishiga ta’sir
ko‘rsatadi. Hudud tuproqlarining tuproq muhiti
o‘rganilganda tuproqlarning pH ko’rsatkichalari
7,94 dan 8,69 oralig‘ida tebranishi kuzatildi.
Tahlillardan tuproq muhitini kuchsiz ishqoriy deb
xulosa qilish mumkin.
Do‘stlik
massivi
sug‘oriladigan
tuproqlarining sho‘rlanish holati va ularning
o‘zgarish dinamikasini yillar kesimida tahlil
qiladigan bo‘lsak, 2010-yildan 2023-yilgacha
hudud tuproqlarining sho‘rlanish darajasi ma’lum
darajalarda ortib borgan.
2010-yilda ushbu massiv sug‘oriladigan
maydoni 1701,2 ga tashkil etgan bo‘lib shundan
kam sho‘rlangan maydonlar 888,6 ga ni va
o‘rtacha sho‘rlangan maydonlar 305,6 ga ni tashkil
etgan. Bu natijalardan ko‘rinib turibdiki, hududda
jami sug‘oriladigan maydonlarning 52,2% kam va
18% o‘rtacha sho‘rlanishga uchragan.
Sho‘rlanmagan maydonlar hududda 507,0 ga
ni tashkil etgan bo‘lib, bu ko‘rsatkich jami
sug‘oriladigan maydonlarning 29,8 % tuproqlari
sho‘rlanishga uchramaganligini ko‘rsatgan.
Hududda kuchli sho‘rlanishga uchragan maydonlar
uchramaydi.
2020-yilga kelib hudud sug’oriladigan
maydonlari 1929,6 gektarni tashkil etgan.
Hududda ushbu yilda sho‘rlanmagan maydonlar
789,6 gektardan iborat bo‘lib, bu ko‘rsatkich
hudud jami sug‘oriladigan maydonlarining
40,9% ini tashkil etgan. Massiv tuproqlarining
751,0 gektari yoki 38,92% ini kam sho’rlangan
tuproqlar tashkil etgan. O‘rtacha sho‘rlangan
tuproqlar esa sug‘oriladigan maydonlarning
389,0 gektarini egallan bo‘lib, bu ko‘rsatkich jami
sug‘oriladigan maydonlarning 20,18% ini tashkil
etgan.
2023-yilga kelib Do‘stlik massivi
3/2023
|
| |
