|
State of fertility and dynamics of change in irrigated soils in Furkat district, salinity levelBog'liq 3-2023-uzzamin.uzState of fertility and dynamics of change in irrigated soils in Furkat district, salinity level
Abstract.
The cited article presents new data obtained on modern indicators of the productivity of irrigated soils, soil
properties and their quantitative indicators, and the dynamics of changes over the years.
Key words:
soil, humus, fertility status, salinity level, mechanical composition, dynamics, qualitative assessment,
quality score.
O. Jabborov
Q.x.f.f.d.
“Tuproq tarkibi va repozitoriysi,
sifati tahlil markazi”
M. Sodiqova
2-kurs magistrant
D. Maxkamova
B.f.f.d., dotsent
O‘zMU
Kirish.
Respublikamizda sug‘oriladigan
tuproqlarga tegishli eng katta muammo sifatida
ularning sho‘rlanishini aytish mumkin, chunki
tuproq degradatsiyasiga tegishli boshqa muammolar
– kimyoviy ifloslanish, eroziya, qurg‘oqlanish yoki
botqoqlanish, oziqa moddalarning kamayishi,
insonning boshqa ta’sirlari sho‘rlanishning keltirgan
zararidan ortiq emas. Shu bois sug‘oriladigan
tuproqlarning meliorativ holatini o‘rganish, uni
yaxshilash uchun hukumat darajasida katta e’tibor
berilmoqda, aniq ishlar amalga oshirilmoqda.
E’tiborlisi shundaki, sug‘oriladigan dehqonchilikda
noto‘g‘ri sug‘orish, dehqonchilik madaniyatiga
amal qilmaslik, sizot suvlarining davriy ko‘tarilishi,
kollektor-drenaj tizimi faoliyati yuqori darajada
ishlashini ta’minlamaslik va boshqalar sho‘rlanish
muammosi yanada ortishiga sabab bo‘ladi [3,6,7].
Ma’lumki, sug‘oriladigan tuproqlarda
suvda oson eruvchi tuzlar va ular zahiralarining
to‘planishi va ikkilamchi sho‘rlanish jarayonlarining
intensivlik darajasi grunt suvlarining chuqurligi
va minerallashganlik darajasi, tuproq eritmasi
konsentratsiyasi va sug‘orish suvlari sifatiga
uzviy bog‘liq bo‘lib, bu borada grunt suvlarining
holati yetakchi omil hisoblanadi. Grunt suvlari
yer yuzasiga qancha yaqin joylashsa va
minerallashganlik darajasi yuqori bo‘lsa va ko‘p
bug‘lansa, tuproqda tuz to‘planish va ikkilamchi
sho‘rlanish jarayonlari shunchalik jadal sodir
bo‘ladi. Grunt suvlarining holati esa hududning
(joyning) relefi, litologik-geomorfologik tuzilishi,
gidrogeologik sharoitlari hamda sug‘orish rejimi va
|
| |
