Yuridik shaxslar sug‘urtalangan mulkini ko‘zdan kechirish
uchun sug‘urtalovchiga taqdim qilishi yoki mulkning barcha za
ra rlangan qismlarining fotosurati yoki videosuratini oldirishi va
liklash ishlari boshlangunga qadar o‘zi qiladigan ishlarni sug‘urta-
lovchi bilan kehshib olishi kerak.
Yuridik shaxslar quyidagi huquqlarga ega bo‘lishi mumkin:
- butun mulkni va ayrim obyektlami tomonlaming qo‘shim-
cha kelishuvi yoki yangi sug‘urta shartnomasi
shartlari asosida
qo‘shimcha sug‘urtalash;
- sug‘urta hodisasi sodir bolganda mustaqil ekspertiza o ‘tka-
zilishini talab qilish;
- sug‘urta shartnomasi amalda bolgan davrda sug‘urtalovchi-
dan sug‘urta masalalari borasida maslahatlar olish;
- sug‘urtalovchi bilan kelishgan holda sug‘urta shartnomasiga
qo'shimcha va o'zgartirishlar kiritish.
Yuridik shaxslar oldida sug‘urta shartnomasiga muvofiq, su-
g‘urta tashkiloti quyidagi majburiyatlarga ega boladi:
- shartnomada belgilangan muddatlarda sug'urta polisini be
rish va shartnoma tuzishda asoslanilgan sug‘urtalash qoidalari
bilan tanishtirish;
- sug‘urta shartnomasida nazarda tutilgan sug‘urta hodisalari
yuz berganda sug‘urta hodisasi sodir bolganligi haqidagi dalolat-
noma asosida sug‘urta qoplamasi tolash;
- sug‘urtalanuvchi bilan boladigan munosabatlarda mahfiy-
likni ta’minlash.
Shu bilan bir qatorda sug‘urta tashkilotining huquqlari quyida
gilardan iborat bo‘lishi mumkin:
- agar sug‘urta hodisasi:
a) sug‘urtalovchining sug‘urta hodisasini keltirib chiqarish
uchum ataylab qilgan hatti-harakatlari natijasida yuz bergan boisa;
b) sug‘urtalanuvchi tavakkalchilikdagi jiddiy o ‘zgarishlar
haqida sug‘urtalovchini boxabar qügan bolmasa;
d)
sug‘urtalanuvchi sug‘urta hodisasi to ‘g‘risida sug‘urta-
lovchiga xabar bermagan yoki
yetkazilgan zarar tafsilotlari, turi va
miqdorini aniqlashda sug'urtalovchi yoxud uning vakili ishtirok
etishiga to‘sqinlik qilgan boisa;
111
e) sug'urtalanuvchi zarami aniqlash uchun zamr bo‘lgan huj
jatlami taqdim etmagan bo‘lsa, sug‘urta tovoni to'lashni rad etish;
— sug'urta shartnomasining muddati mobaynida sug'urta
langan mulkning ahvoli va qiymatini, shuningdek, sug'urtala
nuvchi o'z mulki haqida ma’lum qilgan ma’lumotlarning to'g'ri-
ligini tekshirish;
— sug'urtalanuvchidan sug'urta hodisasi haqida xabar kelishini
kutib o'tirmasdan, sug'urta hodisasi yetkazgan zararni ko'zdan
kechirish va baholashga kirishish;
— sug'urta hodisasi yuz berish xavfining darajasini ifodalovchi
qo'shimcha hujjatlami talab qilib olish.
Sug'urtalanuvchi bo'lgan yuridik shaxslar sug'urta mukofotini
shartnomada ko'rsatilgan muddatda to'lamajganda
shartnoma
yuridik kuchini yo'qotishi mumkin.
Agar sug'urtalangan mulkning yo'qolishi yoki zararlanishiga
quyidagilar sabab bo'lsa, sug'urta tashkiloti sug'urta javobgar
ligidan ozod etilishi mumkin:
a) sug'urtalanuvchining majburiyatlari kuchga kirgunga qadar
mulkda mavjud bo'lgan hamda sug'urtalanuvchi yoki uning vakil -
lariga ma’lum bo'lgan kamchihk va nuqsonlar;
b) sug'urtalangan mulkdan foydalanish qoidalarining sug'urta
lanuvchi yoki uning vakillari tomonidan buzilishi natijasida zarar
yetkazilishi;
d) sug'urtalanuvchining yoki uning shartnoma bo'yicha su
g'urtalangan muUc ishonib topshirilishi mumkin bo'lgan xodim-
laridan, vakUlaridan yoki boshqa shaxslardan birining ehtiyot-
sizligi, vijdonsizligi, nosamimiyligi, shuningdek,
mulkka mulkdor-
lik yoxud egalik huquqining qalloblik yo'li bilan boshqa shaxsga
o'tkazilishi;
e) doimiy ta ’sir ko'rsatuvchi foydalanish omillari (eskirish,
zanglab chirish) va ob-havo omillari ta’sirida yoxud sug'urtalan
gan narsalardan foydalanmashk oqibatida asta-sekin zararlanish;
f) sug'urtalanuvchi yoki uning vakillari tomonidan yong'in
xavfsizligi qoidalarining buzilishi;
g) yengil alangalanadigan modda va materiallami saqlash yoki
ulardan foydalanish qoidalarining buzilishi;
112
h) sug‘urtalanuvchi zararlangan narsalami yoki ularning qol-
diqlarini sug‘urtalovchiga ko‘rsatishdan bosh tortgan taqdirda,
butunlay yo‘q bo‘lib ketishi mumkin bo'lgan
narsalar bundan
mustasnodir;
i) umsh yoki urush harakatlari (umsh e’ion qilingani-qilin-
maganidan qat’i nazar), g'alayon, inqilob, qo‘zg‘olon, isyon, fltna,
ish tashlash, noqonuniy yo‘l bilan hokimiyatni qo'lga olish,
suiqasd, qo'poruvchilik harakati,
amalda yoki qonuniy mayjud
bo'lgan hukumatning yoki biror hokimiyat organining farmoidshi
bilan musodara qilish, rekvizitsiya, buzish yoki zararlantirish,
yadro
reaksiyasi, yadro nurlanishi yoxud radioaktiv zararlanish.
Ichki sanitariya texnikasi tizimlari buzilganda quyidagi:
a) agar falokat sug'urtalanuvchining ehtiyotsizligi yoki noshud
hatti-harakatlari tufayli yuz bergan;
b) basharti falokat uchinchi shaxslaming ataylab qilgan yoki
ataylab qilmagan xatti-harakatlari oqibatida yuz bergan hollarda
sug'urta tashkiloti yetkazilgan zarar uchun javob bermaydi.
Download
