Fuqarolarni baxtsiz hodisalardan sug‘urtalashda sug‘urta sum-
malari jamg‘arilmaydi, muddati 1 yildan oshmaydi.
2002-yilning 28-mayidan e’tiboran, «Sug‘urta faoliyati to ‘g‘-
risida»gi qonunning qabul qilinishi bilan sug‘urta 2
ta tarmoqqa
bolindi:
— hayot sug‘urtasi;
— umumiy sug‘urta.
Qonunga asosan, sug'urtalovchilaming faoliyati sug‘urtaning
qaysi tarmog‘iga ixtisoslashganligiga qarab alohida litsenziya-
lanadigan bo‘ldi. Hayot sug'urtasini amalga oshirish huquqini be
ruvchi htsenziyaga ega bo‘lgan sug‘urtalovchilar umumiy sug‘urta
turlarini o‘tkazishga haqh emas yoki aksincha.
Shaxsiy sug'urta ixtiyoriy va majburiy shakllarda amalga oshi
riladi.
Ixtiyoriy shaxsiy sug‘urta turlariga quyidagilar kiradi:
— hayot sug‘urtasi;
— fuqarolarni baxtsiz hodisalardan sug‘urtalash;
— fuqarolaming sog‘lig‘ini va kasalliklardan sug‘urtalash;
— iuqaroning m a’lum yoshgacha yetishi sug‘urtasi;
— vafot etish holatidan uzoq muddath sug‘urta;
— tibbiy sug‘urta;
— chet elga ketuvchilami kasalliklardan sug'urtalash;
— maktab o‘quvchilarini baxtsiz hodisalardan sug‘urtalash.
Majburiy tarzda amalga oshiriladigan shaxsiy sug‘urta turlari
ga quyidagilar kiradi:
— yo‘lovchilami baxtsiz hodisalardan majburiy sug‘urtalash;
— sohq organlari xodimlarini baxtsiz
hodisalardan majburiy
davlat sug‘urtasi;
— 0 ‘zbekiston Respublikasi Mudofaa Vazirhgi,
Ichki ishlar
vazirhgi, Milhy xavfsizlik xizmati, Davlat bojxona qo‘mitasi, Fav-
qulodda vaziyatlar vazirligi xodimlarini baxtsiz hodisalardan maj
buriy davlat sug‘urtasi.
Majburiy davlat sug‘urtasini 2003-yil 1-yanvardan
boshlab
« 0 ‘zbeldnvest» eksport-import milhy sug‘urta kompaniyasi o‘t-
kazib kelmoqda. Ushbu sug‘urta turlari bo‘yicha sug'urta tarifi bir
sug‘urtalanuvchiga bir yilga eng kam oyhk ish haqining 20 foizi
102
miqdorida belgilangan. Sug'urta mukofotlari sug'urtalanuvchi
uchun respublika budjeti mablag'lari hisobidan tolanadi.
Hozirgi paytda mamlakatimizda faohyat ko'rsatayotgan su
g'urta tashkilotlari, asosan, quyidagi sug'urta
turlarini amalga
oshiradilar:
- baxtsiz hodisalardan sug'urtalash;
- ixtiyoriy tibbiy sug'urta va kasal bo'lish holatidan sug'urta;
— chet elga ketayotgan shaxslarning sug'urtasi;
— hayot sug'urtasi.
Yuqorida qayd etilgan sug'urta turlari ichida baxtsiz hodisa
lardan sug'urtalash keng tarqalgan bo'hb, ular «O'zbekinvest»
EIM SK, «O'zagrosug'urta» va «Kafolat» davlat-aksiyadorlik
sug'urta kompaniyalari, «Madad» sug'urta agentligi
kabi bir qator
sug'urta tashkilotlari tomonidan amalga oshiriladi.
2012-yil 1-iyun holatiga ko'ra, mamlakatimizda 34 ta sug'urta
tashkiloti faoliyat ko'rsatgan bo'lib, ularning aksariyati baxtsiz
hodisalardan sug'urtalash va faqat 2 tasi hayot sug'urtasi bo'yicha
tegishli litsenziyalarga ega bo'lgan.
Sug'urta bozorida mijozlami jalb etish bo'yicha raqobat bo'l-
ganligi tufayli ixtiyoriy shaxsiy sug'urta turlari bo'yicha tarif stav-
kalari turhchadir. Masalan, «O'zbekinvest» kompaniyasida 20—25
yoshlardagi shaxslami 100,0 ming so'mga sug'urtalash uchun tarif
stavkasi ana shu sug'urta summasiga nisbatan 1,125 foizni,
yoshi
55—60 da bo'lgan fuqarolar uchun esa tarif stavkasi 1,575 foizni
tashkil etadi. «O'zagrosug'urta» sug'urta
kompaniyasida maktab
o'quvchilarini baxtsiz hodisalardan ixtiyoriy sug'urtalash bo'yicha
tarif stavkasi sug'urta summasiga nisbatan 0,2 foiz miqdorida
belgilangan.
«Kafolat» sug'urta kompaniyasida talabalami baxtsiz hodisa
lardan ixtiyoriy sug'urtalash bo'yicha tarif stavkasi sug'urta sum
masiga nisbatan 0,5 foizni tashkil etadi.
Download
