$ H d l = \ j &lkds + \ d




Download 3,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet90/141
Sana20.12.2023
Hajmi3,55 Mb.
#124530
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   141
Bog'liq
‘. T. ‘Sar0v tabiatshunoslik

$ H d l = \ j &lkds + \ d
- £ - d s
 
(
4
)

s
Maksvell tenglamalari tizimiga Gaussning 
Д  
va 
В 
vektorlar oqimlari 
to ‘g ‘risidagi, umumiy holda o ‘zgaruvchan m aydonlar uchun ham to ‘g‘ri 
boiadigan ikkita teoremasi kiradi.
j>D 
= d s = j p d v .  
(5)
V
§>B ds
= 0
( 6 )
Maksvellning 4ta (3), (4), (5), (6) integral ko'rinishdagi tenglamalari 
hamma klassik elektromagnit hodisalarni ifodalaydi. Maksvell tenglamalari 
elektr va magnit maydonlarining bir-biri bilan bevosita bog‘liqligini, 
birortasining o ‘zgarishi boshqasini keltirib chiqarishini ko‘rsatadi. Bu 
maydonlar bir-biri bilan bog‘liqdir. Tabiatda yagona elektromagnit maydon 
mavjuddir.
Statik maydonlar uchun:
дЁ _ 
dD 
dB _ dH  
dt 
dt 
dt 
dt
bundan, Maksvell tenglamalari elektrostatik va o'zgarmas magnit maydonlari 
tenglamasiga aylanadi.
36-§. ELEKTROMAGNIT TO‘LQINLAR
Elektrom agnit to ‘lqinlarning mavjudligi Maksvell tenglam alaridan 
kelib chiqadi. 0 ‘zgaruvchan elektr m aydoni o ‘zgaruvchan m agnit 
m aydonini vujudga keltiradi va aksincha. Shuning uchun agar tebra- 
nayotgan zaryadlar yordam ida o ‘zgaruvchan elektrom agnit m aydonini 
hosil qilsak, bu vaqtda fazoda o‘zaro bir-biriga ketma-ket aylanib turadigan
97


bir nuqtadan ikkinchisiga tarqalayotgan elektromagnit maydonlari vujudga 
keladi. Bu elektromagnit to'lqindir.
Bir jinsli dielektrik. rnuhitda (£ = const, m = const) zaryadlar va 
toklar bo‘lmaganda (q =0,  =0,), Maksvell tenglamalari £  va  vektorlari 
uchun quyidagi to'lqin tenglamalariga olib kelishini ko‘rsatish mumkin:
# Ey 
n
— f - = e 0n 0e n —^
 = 0;
dx
dx2
d t2 
d2H ,
d t2

Download 3,55 Mb.
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   141




Download 3,55 Mb.
Pdf ko'rish