Y orugiik interferensiyasi manzarasi ekranda navbatlashuvchi yorug1 va
qorong‘i sohalarning vujudga kelishidir. T o‘lqinlam i q o ‘shish
natijasida
vujudga keladigan interferensiya manzarasi manbalaming xossalariga bogiiq
bo iad i. M asalan, bir xil chastota bilan tarqalayotgan
ikkita to iq in la r
(soddalashtirish uchun bir xil amplitudali to iq in la r deb hisoblaymiz)
fazoning bir nuqtasida uchrashsin. Uchrashgan nuqtadagi tebranishlar
har xil fazalar bilan yuz beradigan har qaysi to iq in tebranishlarining
yigindisi bilan aniqlanadi.
A =
A0 cos (co
t + cp,) +
A0 cos (co/ + (p2).
(1)
Kosinuslar teoremasini qoilasak:
A = Ayig, cos (coi +
+ 92 )
2
(2)
Ayig. = 2
\ c o s ( ^ ± %
(2) munosabatlar qo‘shilayotgan tebranishlaming fazalar farqiga bogiiq
b o ig an ,
u> —
chastota,
Ayi. — natijaviy am plituda bilan tebranayotgan
garmonik tebranishni ifodafaydi.
N atijaviy teb ra n ish n in g jad allig i a m p litu d a la r kvad rati bilan
aniqlanadi (tebranish
energiyasi tezlik kvadratiga, demak, am plituda
kvadratiga proporsionaldir).
= 2A20 + 2A20 cos (cp, - cp2)
(3)
Bu juda m uhim formula b o iib , u to iq in la r qo‘shilganda
natijaviy
intensivlik hamma vaqt ham to iq in lar intensivligining oddiy yig'indisidan
iborat boimasligini ko‘rsatadi. Natijaviy intensivlik kosinusning ishorasini
aniqlovchi (tp, —
ham, kichik ham bo iish i mumkin. Bu esa interferensiyadir.
Interferensiyaning eng asosiy sharti, fazoning har bir nuqtasida
to iq in la r fazalari farqining o ‘zgarmay (
Shuning uchun lampochkalarda interferensiya hodisasini kuzatish mumkin
emas.
Interferensiya hodisasining o ‘ziga xos ko‘rinishi yupqa plyonkalaming
(suv yuzasidagi yog‘ qatlami, sovun pufagi va boshq.) ranglarga bo‘yalishidir.
Bu hollarda plyonka qatlamining ichki va tashqi sirtlaridan qaytgan nurlar
interferensiyani beradi.
