‘. T. ‘Sar0v tabiatshunoslik

Download 3,55 Mb. Pdf ko'rish
bet	95/141
Sana	20.12.2023
Hajmi	3,55 Mb.
	#124530

1 ... 91 92 93 94 95 96 97 98 ... 141

Bog'liq
‘. T. ‘Sar0v tabiatshunoslik

Yorug‘lik dispersiyasi.

Л/ = ~ T X ’
a
K= 0, 1, 2,
(5)
bu yerda, X — difraksion panjaradan ekrangacha bo ‘lgan masofa, К
ning qiymati asosiy maksimumlar tartibini ifodalaydi.
(5) ifodadan ko‘rinadiki, d ning qiymati yorug‘lik to ‘lqin uzunligi A
ga yaqin bo'lsa aniq, ravshan difraksion m anzara hosil bo‘ladi.
D ifraksion panjara davri d ni, К ni bilgan holda, difraksion
manzaradagi maksimumlar orasidagi masofani o ‘lchab (5) formula orqali
tushayotgan yorug‘likning to'lqin uzunligini topish mumkin. Difraksion
panjara yordamida to ‘lqin uzunligini aniqlash eng aniq usullardandir.
Difraksiya hodisasining zararli tomoni ham mavjud, masalan, u optik
asboblarning ajrata olish qobiliyatini chegaralab qo‘yadi. Difraksiya
natijasida yorug‘likni bitta nuqtaga to ‘plashning iloji bo‘lmaydi, shuning
uchun ideal optik tizimda ham tasvir aniq b o ‘lmaydi.
39-§. DISPERSIYA VA YORUG‘LIKNING QUTBLANISHI
Yorug‘lik dispersiyasi.
Tajribalardan
ko‘rinadiki, yorug‘lik nuri bir shaffof
jism dan boshqasiga o'tganda o ‘z yo‘na-
lishini o‘zgartiradi, ya’ni sinadi (40-rasm).
Sinish qonuni quyidagicha:
rtm
n
sin i
sin r
= «2.1
( 1 )
bu yerda, / — yorug‘lik nurining ikki
muhit chegarasiga tushish burchagi; r —
sinish burchagi; n2 ] — ikkinchi muhitning
birinchi muhitga nisbatan nisbiy sindirish
ko‘rsatkichi.
103

(n2 ,
=
n2/ n l).
Moddaning absolut sindirish ko‘rsatkichi yorugMikning vakuumdagi tezligi
s ning shu moddadagi tezligiga v nisbati bilan topiladi, y a’ni
n = c / v
(2)
Agar, n, va n2 ga ega bo‘lgan ikkita muhit taqqoslansa, absolut sindirish
ko‘rsatkichi katta bo'lgan jism

Download 3,55 Mb.

1 ... 91 92 93 94 95 96 97 98 ... 141

Download 3,55 Mb.

Pdf ko'rish