34-§. 0 ‘ZGARUVCHAN ELEKTR TOKI Ishlab chiqarishda va turm ushda keng q o ‘llaniladigan o ‘zgaruvchan
elektr toki majburiy elektromagnit tebranishlar bo‘lib, uning tok kuchi
va kuchlanishi vaqt bo'yicha garmonik qonun asosida o ‘zgaradi:
/ = / sin CO t (1) U = U sin (o t О 0 ‘zgamvchan tokning m uhim xususiyati tok va kuchlanish orasidagi
fazalar siljishning mavjudligidir. Bu induktiv va sig‘im qarshiliklarning
xususiyatlaridan kelib chiqadi. С sig'imdagi tok va kuchlanish orasidagi
bog'lanishni topamiz:
q = \ I d t = \ h sin (otdt = — 7 cos cot = 1 sin { a t - K )\ со со 2 V c = -~ ^ sin - 1 ) (2) Ya’ni, kondensatorda kuchlanish tokdan faza bo‘yicha я /2 burchakka
orqada qoladi.
Tok va kuchlanishning maksimal (am plituda) qiymatlari quyidagi
ifoda orqali o ‘zaro boglangandir:
U = i 0 /« > c
(3)
(3) ifodani zanjirning
sigMmli qismi uchun O m qonuni deyiladi.
Bu ifodani
V—IR — Om
qonuni bilan taqqoslasak, qar-
shilik rolini bu yerda quyidagi
o'ynashi ko‘rinadi:
R = 1/ coC (4) M с 1 ' ' 34-rasm. 93
-v. I 11 I I I H-i/r-H ------- uL- — u 35-rasm. (4)
ifo d a s ig ‘im n in g
o ‘zgaruvchan tokka qarshiligi
yoki
