tmizminimg
zaraonaviy
reklamalarmi
yaratish
Qishloq
turizmini
rivojlantirishda birinchi
navbatdagi
vazifalar albatta joylashtirish vositaiari hisoblanadi. Le kin
qisliloqlarda qishloq turizmini rivojlantirishdagi dastSabki
íadbirkorlikda bu masalani tezda hal qilsa bo‘ladi. Qishloq
turizmini rivojlantirgan Yevropa davlatlari dastlabki vaqtda ham
turistiarni joylashtirishda ijara usulini taklif qilgan. Tadbirkorlik
kuchaygandan keyin alohida-alohida uyiar, kottejlar qurish
raqobat oaiijasida boshlanib ketadi. Lekin qishloq turizmini
rivojlantirishdagi dastlabki tadbirlar qishloq joylardagi eng
jozibali va qiziqarli turistik resurslarga turistik marshrutlar ishlab
chiqishdan boshlanmog‘i kerak.
Qishloq turizmini rivojlantirishda eng muhim omillardan biri
qishloqlarimizda turistik marshrutlar ishlab chiqish hisoblanadi.
Chunki turistik oqim hamma vaqt turistik marsh rut va uning
reklamasidan keyin hosil b o la boshlaydi. Qishloqlarga turistik
marshrut ishlab chiqish ham qishloq turizmini rivojlantirishdagi
eng qulay imkoniyatlar hisoblanadi. Chunki, qishloqlarda
turistik marshrutlar ishlab chiqishning imkoniyatlari ham
ko£p, mavzulari ham ko£p va turistik resurslarning turli-
tumanligi va deyarli barcha turizm turlarini qamrab olganligi
99
bilan
salohiyatlidir.
Qishloq
turizmini
rivojlantirishda
turistik marshmtlar ishlab chiqishning quyidagi bosqichlarini
rivojlantirish mumkin:
1. Qishloqlarda tabiatni o‘iganish — ekologik turizm marshmtîari.
2. Qishloqlarda madaniy merosni o‘rganish marshrutlari —
etnografik turizm marshrutlari.
3. Qishloqlardagi tarixiy va arxeologik obidalami o‘iganish
marshrutlari tarixiy-madaniy turizm marshrutlari.
4. Qishloqlardagi ziyoratgohlar, diniy ziyorat marshrutlari.
5. Qishloqlardagi dehqonchilik, bog‘dorchilik va chorvachilikni
o‘rganish — agroturizm marshrutlari.
6. Qishloqlarda xalq milliy o‘yinlarini o‘rganish — milliy-
ma’naviy-madaniy turizm marshrutlari.
7. Qishloqlarda milliy madaniyat va milliy folklomi o'rganish
— madaniy turizm marshrutlari.
8. Qishloqlarda fermerlar hayotini o‘rganish — agroturizm
marshrutlari.
Qayd qilganimizdek, ko'plab turizm turlari turmarshratiar
ishlab chiqish mavzulari bir xil bo‘lganligidan ularning keng
qamrovli faoliyati ancha chegaraîangan bir yoki ikîd mavzuda
bocladi. Qishloq turizmining marshrutlari turli mavzularda
ekanligi va turistik obyektîaming xüma-xilligi, jozibadorligi
uchun ham juda qiziqarlidir.Biigina qishloq aholisining yashash
tarzini o‘rganish yoki tomosha qilish bo‘yicha quyidagi turistik
marshrutlami ishlab chiqish mumkin:
1. Qishloq bilan tanishuv marshruti (aholisi, tili, hududlari,
tabiati, dehqonchiligi, chorvachiligi, asosiy ishlab chiqarish
mahsulotlari, kelib chiqishi va boshqalar).
2. Qishloq aholisining yashash tarzi (urf-odatlari, bayramlari,
marosimlari, uy-roczgcor tutishlari, uy jihozlari, mehmon kutish,
oiladagi munosabatlar, to‘yîar, milliy taomlar tayyoriash usullari,
dam olishi va boshqalar).
Qishloq turizmini rivojîantirishnmg yana bir imkoniyatlari
shundan
iboratki,
qishloqlarimizda
turli
mavzularda
100
ekskursiyalarni tashkil qilishdir. Qishloqlarda ekskursiyaSarning
qiziqarliligi shundaki, ekskursiyalarbirobyektdanbutunlayboshqa
raavzudagi obyektga yo‘l-yo‘lakay oliladi. Agar qishloqlarda
turistiaxga xizmatlar ko‘rsatishni kunlik ekskursiyaîar asosida
tashkil qilsak turistlarga ancha qulayliklar yaratilishi mumkin.
Chunki, qishloqlarda uzoq masofaîi turistik marshrutlar
qishloqdagi dastlabki îunash joylariga qaytib kelishida ancha
toliqtirib qo‘yadi.
ïkkinchidan, qishloq turizmida turistik marshrat yoki turistik
ekskuisiya ishîab chiqiîganda va. amalda o ‘tkazilganda tushki
ovqailanish xizmatlarini albaiîa daîada tashkil qilish kerak.
Chunki, da!a sharoitida choy qaynatish, dala sharoitida ovqat
tayyorlash turistlar uchun haddan tashqari va taassurotii boiishi
tabiiydir.
Qishloq turizmida turistik marshrutlar ishlab chiqiîganda
bir qishloqdan ikkinchi qishîoqqa o‘tishda yo‘llarda uchragan,
dalalarda ishlayotgan yoki chorva inollarini boqayotganlar bilan
turistlami uchrashtirish dasturlari, ular bilan suhbatlashtirish
dasturlari albatta turistik boiishi ni ta'minlaydi. Qishloq turizmini
rivojlantirishda turistik marshnitlarni reklama qilish ushbu turizm
turini rivojlantirishning asosiy omillaridan biri hisoblanadi.
Qishloq turizmi marshrutlari reklama qilinganda boshqa turizm
rekiamalaridan mazmuni va tuzilishi bo‘yicha o‘ziga xos usullar
va yondashishlar qo'llaniladi.
MasaSan, bu reklamalarda dastlab qishloqning manzili va bu
qishloq atrofidagi turistik resurslar, infratuzilmalar va turistik
xizmatlar qisqacha izohlar, roliklar bilan ifodalanadi. Qishloq
turizmining reklamasi quyidagicha boiishi mumkin:
1. Qishloqning manzili.
2. Qishloq va uning atroflaridagi turistik resurslaming
ro‘yxatlari.
3. Qsshioqdagi turistik infratuzilmalar haqidagi ma’lumotlar.
4. Transport xizmatlari.
5. Joylashtiiish xizmatlari.
101
6. Ovqatlantirish xizmatlari.
7. Gid ekskursiya xizmatlari.
8. Ko'ngil ochar o£yinîar xizmatlari.
9. Qishloqqa yetib borish marsh ruts.
Bunday reklamalaming to iiq axborotli bolishi turistlammg
qishloqqa erkin yetib borishini ta’minlaydi.
Tayancfe
та iboralar: alternativa, folklor, turistik
infratuzilma, instrument, qishloq joyiardagi turizm, zamonaviy
reklama.
Mavzimi o4ziashtirish bo‘yicha 'test savollari:
1. QisMoq turizmini rivojSantiristemg modelar! neefata?
A. 7 ta.
B. 8 ta.
D. 5 ta.
E. 10 ta.
2. Qishloq turizmini rivojlantirishning mohiyaiiai aniqlang.
A. Qishloqlarimizga ichki va xalqaro turistlami jalb qilish
asosida
qishloqlarimizdagi
obodonchilikni
kuchaytirish,
qishloqlarimiz
aholisini
xalqaro
hamdo£stlik jarayonlariga
qo£shish va qishloqlarimizni xalqaro miqyosda dunyoga ko‘rsatish
hisoblanadi.
B. Qishloq aholisini ekoturizmga tortish.
D. Qishloqlami rivojiamtirish.
E. Agrotuxizmni rivojlantirish.
3. Qishloq turizmini rivojlantirishning maqsadini amiqtaig.
A. Qishloq aholisming ish bilan bandligini qo‘shimcha
imkoniyatlar asosida oshirish, qishloq aholisi mahsulotlarining
ko£proq sotilishini ta’minlashdir.
B. Agroturizmni rivojlantirish.
D. Qishloqlarda ekoturizmni tashkii qilish.
E. Qishloqlarda turizmni tashkii qilish.
4. QisHoq turizmini rivojlantirishning vazifasim anfqiang.,
A. Qishloqlarda turizmni rivojlantirish tadbirkorligini tashkii
102
qilish asosida qishloq turizmi xizmatlari va servisni, qishloq
turizmi infratuzilmalarini yaralishdan iborat.
B. Agroturizmni rivojlantirish.
D. Qishloqlarda ekoturizmni tashkil qiüsh.
E. Qishloqlarda turizmmi tashkil qilish.
5.
Qishloq turizmmi rivojiantirLsh bo^yicta “Umumyevropa
Lider dasturi” qachoire ishlab chiqildi?
A. 1990-yilda.
B. 1995-yilda.
M agnat o‘zlashtirish bo‘yicte savol va topshiriqlar:
1. Oczbekistonning qishloqlarini o‘rganing va gapirib bering.
2. Qishloq turizmini rivojlantirishning maqsadini gapirib
bering.
3. QisMoq turizmini rivojlantirishda Yevropa davlatlarining
tajribalarini o ‘rganing va gapirib bering.
4. QisMoq turizmini rivojlantirishda xorij davlatlarining xalqaro
modlllarini o‘rganing va gapirib bering.
5. Qishloq turizmini rivojlantirishda «Umumyevropa Lider
dasturi»ni o‘rganmg va gapirib bering.
6. EKONET nima?
7. Qishloq turizmini rivojlantirishning vazifasini tushuntiring.
103
8-mavzü. £KOLOGIK TURIZM MIVOJLANGAN XORU
DÄVLATLARINING TAJRIBALARI
Reja:
8.!. Dunyo mamlakatlaridagi ekoturizm.
8.1. Danyo mamlakatlaridagi ekoturizm
Jahon turizmida jadallik bilan
rivojianib borayotgan ekoturizmda
yevropaliklar
Afrika,
Osiyo,
Janubiy Amerikaning inson qadami
tegmagan tabiiy landshaftlari tomon
oqib bormoqda. Ekologik turizm
geografiyasida
Laos.
Keniva.
ilfcllj
| 