9.5-rasm. Pnevmatik to'quv dastgohidagi
tanda tormozi:
1 —tanda ipi;
2 — to'quv g'altagi;
3 —skalo;
4, 6 — richaglar;
5 — prujina;
7 — tormoz kolodkasi;
8 — tormoz shkivi.
Taranglik ortib ketsa, skalo (3), ikki yelkali richag (4) orqali richag (6) ta’siri kamayganda kolodka (7) ning shkiv (8) ga ta’siri ham kamayadi, to‘quv g‘altagi ko‘proq aylanib, iplar tarangligini zarur miqdorga keltiradi. Tanda iplarining tarangligi kamayib ketsa, prujina (5) ta’sirida richag (6) soat mili harakati bo‘yicha burilib, kolodka (7) ni shkiv (9) ga ko‘proq kuch bilan bosadi, to‘quv g‘altagining aylanishiga qarshilik miqdorini kamaytirib, tanda iplar tarangligini kerakli miqdorga yetkazadi. Shunday qilib, tanda iplarining tarangligi prujina (5) ning ta’sir kuchiga, richaglar
(4, 6) ning yelkalari uzunliklariga va tishli g‘ildiraklar Z5, Z4, Z3, Z2, Z,, Z ning orasidagi uzatish soniga bogiiq.
Tormoz shkivi bilan to‘quv g‘altagi orasida uch juft shes-
ternalar o ‘rnatishdan maqsad kolodka bilan shkiv orasidagi ishqalanish kuchini kamaytirishdir.
Tanda tormozlarining buzilishi natijasida paydo boiadigan to‘qima nuqsonlari rostlagich noto‘g‘ri ishlagandagi nuqsonlarga o‘xshaydi. Tanda tormozlaridagi aylanma harakat qiluvchi qism- lardan birortasi qiyinlik bilan aylansa, tanda iplarining tarangligi oshib ketishi mumkin.
Tormoz kolodkasi va shkivlar orasiga yog‘ tushib qolsa, tanda iplarining tarangligi bo‘shashib ketadi. Tanda tormozlaridagi richaglar o‘z o‘qi atrofida yengil harakat qilishi kerak, aks holda tanda uzatish jarayoni buzilishi mumkin.
To‘quv dastgohini taxtlash va ishga tayyorlash
|
