• 9.1. Jahonning siyosiy xaritasi
  • 01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet165/189
    Sana16.12.2023
    Hajmi8,32 Mb.
    #120491
    1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   189
    Bog'liq
    zsnu70eei3bIZoN8cMUU (1)

    Transport!. 
    Temiryo‘1 
    (390,7 
    km), 
    avtomobil 
    (4,1 m ing km), havo va quvur transport! rivojlangan.
    JAHON IQTISODIY VA 1JTIMOIY 
    GEOGRAFIYASI 
    IX. JAHONNING UM UM IY TAVSIFI
    M azkur 
    fan jam iyat 
    bilan 
    tabiatning 
    o‘zaro 
    munosabatlari oqibatida kelib chiqadigan iqtisodiy va 
    ijtimoiy tizim larning shakllanishi va rivojlanishini 
    o‘rganadi. Uning asosiy vazifalari 
    quyidagilardan 
    iborat: a) jahonning siyosiy xaritasining shakllanishi 
    va o‘zgarishining asosiy qonuniyatlarini o'rganish; 
    b) jahon tabiiy resurslarining hududiy tarqalishidagi 
    asosiy 
    qonuniyatlarini 
    aniqlash, 
    ulardan 
    foyda- 
    lanishning hozirgi holatini tahlil etish va hisoblash;
    d) jahon aholisini va uning ko‘rsatkichlarini o‘rganish;
    e) fan-texnika inqilobining jahon xo‘jaligiga ta’sirini 
    ochib berish; f) jahon xo'jaligining asosiy tarkibiy 
    qismlarini o'rganish; g) jahon davlatlarining o‘ziga 
    xos xususiyatlarini o'rganish; h) insoniyatning global 
    (umumjahon) muammolarini tavsiflash.
    9.1. Jahonning siyosiy xaritasi
    Jahonning siyosiy xaritasi qator om illar ta’sirida 
    shakllanib, o'zgarib turadi. M azkur om illarning ichida 
    jahon va mintaqaviy miqyosdagi urushlar, davlat to'nta-
    276


    rishlari, kelishuvlar muhim o‘rin tutadi. Birinchi va 
    Ikkinchi jahon urushi tufayli ayrim davlatlar davlat 
    sifatida yo‘q bo‘lib ketdi, ayrim davlatlar yangidan paydo 
    bo‘ldi.
    Birinchi jahon urushidan so‘ng Finlyandiya, Polsha va 
    sobiq Ittifoq davlatlari paydo bo‘ldi. Rossiya imperiyasi 
    davlat sifatida yo‘q bo‘ldi.
    Ikkinchi jahon urushidan so‘ng Sharqiy Yevropadagi 
    qator sobiq sotsialistik davlatlar vujudga keldi. 80-90- 
    yillardagi siyosiy o'zgarishlar tufayli sobiq Ittifoq davlati 
    parchalanib ketdi. Kelishuv asosida Chexoslovakiya Res- 
    publikasi Chexiya va Slavakiya davlatlariga bo'linib ketdi.
    — «Yettilik davlatlari»: (AQSh, Germ aniya, Fransiya, 
    Buyuk Britaniya, K anada, Italiya, Yaponiya. Hozirgi 
    paytda Ispaniyani ham shu guruhga qo'shib «sakkizlik 
    davlatlari» deb atashni ta k lif qilayotganlar ham bor. 
    Ularda yillik YIM 500 mlrd. dollarni tashkil qiladi, aholi 
    jon boshiga 2 4 - 3 0 ming dollar YIM;
    — Ikkinchi guruhga Yevropa m amlakatlari kiradi, 
    ularda YIM kamroq.
    — Uchinchi guruhga «Ko'chirilgan kapitalizm» 
    mamlakatlari kiradi (Avstraliya, Yangi Zelandiya, JAR).
    — To'rtinchi guruhga MDH davlatlari kiradi.

    Download 8,32 Mb.
    1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   189




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy

    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish