56
22-amaliy mashg‟ulot.
SAQLASH MAVSUMI DAVOMIDA MEVA-SABZAVOTLARNI REALIZASIYAGA
TAYYORLASH
Ishning maqsadi.
Talabalarga meva-sabzavot omborlarida mahsulotlarni realizasiyaga tayyorlash
tartibini o‟rgatish.
Ishning borishi:
Ma‟lumki meva va sabzavotlar saqlanadigan doimiy
omborlarda ichki harorat va
havoning nisbiy namligi tashqi muhitning haroratidan keskin farq qiladi. Bu mahsulotlarni realizasiyaga
to‟g‟ridan to‟g‟ri chiqarish mahsulot sifatining keskin buzilishi, ularning “terlab qolish”
deb ataluvchi
mahsulot sirtida sub bug‟larining kondensatlanib qolishi, ya‟ni ularning sirtida tomchi holidagi suvning
hosil bo‟lishiga, bu esa keyingi tashish va savdo rastalarida turib
qolishi jarayonida ularda
mikroorganizmlarning oson rivojlanishiga sababchi bo‟lishi mumkin. Shu bois mahsulotlarni ombordan
chiqarishda ularni realizasiyaga tayyorlash katta ahamiyatga ega hisoblanadi.
Mahsulotlarni realizasiyaga tayyorlashda ular dastlab saralab olinadi. Bunday tayyorlov bo‟limi
maxsus ish stollari va kerakli asbob-uskunalar bilan jihozlanadi. Mahsulotlar saralanadigan ish stollari
baquvvat, balandligi 0,7-1 m, eni 1,5 m bo‟lishi lozim. Stollarning uzunligi
ishlovchilar soniga muvofiq
tanlanadi. Hozirgi kunda saralash ishlari uchun ishlab chiqarilayotgan universal stollar juda qulaydir.
Uning balandligi 70 sm, eni 60 sm va uzunligi 2 m bo‟lib, 4 kishi uchun mo‟ljallangan. Uning ramasida
suriluvchi doskalar mavjud. Ramada uzum uchun to‟r tortilgan, limonni kalibrlash
uchun teshikchali
uyacha, urug‟ mevalilar uchun bortchasi mavjud. Doskasining ikki tomonida tushuvchi cho‟ntakchalar
mavjud bo‟lib, undan brak qilingan mevalar yashikka dumalab tushadi.
Mahsulotlarni realizasiyaga tayyorlashda ularni tashqi muhit havosiga moslashtirish birinchi galda
bajariladigan tadbirlardan hisoblanadi. Buning uchun mahsulotlar realizasiyaga chiqarilishidan oldin
omborning tayyorlov seksiyasiga olib o‟tiladi. Bu erda ombor havosining harorati 2-3
kun davomida asta-
sekinlik bilan ko‟tarilib boriladi va tashqi muhit havosiga yaqin darajaga olib kelinadi. Omborlarda
bunday seksiyalar mavjud bo‟lmaganda, mahsulotlarni omborning chiqish yo‟laklariga joylashtirib
qo‟yish ham mumkin.
Mahsulotlar tashqi muhit
havosiga moslashtirilgach, ularni qadoqlash bo‟limiga olib kelinadi va bu
erda ular oldindan tayyorlab qo‟yilgan qadoqlarga qadoqlanadi. Qozirgi kunda meva va sabzavotlarni
hajmi 2-3 kg gacha bo‟lgan kichik zamonaviy to‟r, qog‟oz, yoki polietilen paketchalarga
qadoqlash juda
keng tatbiq etilmoqda. Bu usulda qadoqlash maxsus qadoqlovchi uskunalarda amalga oshiriladi. Bunday
qadoqlarda mahsulotlarni tashish, savdo rastalariga joylashitirsh qulay bo‟lishi
bilan bir qatorda,
ularnining tovar ko‟rinishi va xaridorgirligi ham ortadi .
1-vazifa.
25 t kartoshkani realizasiyaga tayyorlash uchun qadoqlarga bo‟lgan talabni aniqlang.
Bunda paketchaning sig‟imi 4 kg. Paketchalar joylanadigan qutilar sig‟imi 5 paket/quti.
