Qazib-yuklash ishlarida changga qarshi kurashish




Download 114,38 Kb.
bet16/22
Sana21.02.2024
Hajmi114,38 Kb.
#160151
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   22
Bog'liq
Karyer aerologiyasi-www.fayllar.org

3.3. Qazib-yuklash ishlarida changga qarshi kurashish 
Bir cho'michli ekskavatorlar burg'ilab-portlatish ishlari yorda- 
mida buzilgan (maydalangan) qattiq kon jinslari yoyilmasini qazib-
yuklash ishlarini amalga oshiradi. 
Ekskavatorlar ishlayotganda havoning changlanishini kamay-
tirish changlarni ekskavator kavjoyidan (zaboydan) sun'iy shamol-
latish orqali chiqarib tashlash, havo tarkibidagi changlarni ho'llab
og'irligini oshirish hisobiga cho'kish (o'tirish) jarayonini tezlatish, 
shuningdek, qazib olinayotgan massivdagi yoki uyumdagi changlarni
ho'llash usullari orqali amalga oshiriladi. Bu usullarning har biridan 
alohida yoki ularning kombinatsiyasidan foydalaniladi.
Ekskavator kavjoydagi changga qarshi shamollatish ishlari 
qo'zg'aluvchan (surilib yuradigan) shamollatish uskunalari bilan
amalga oshiriladi. 
Havo tarkibida mavjud changni bostirish uchun koagulatsiya va
chang zarrachalarini ho'llash orqali ularning og'irligini oshirishda 
suv-havo oqimidan foydalanish qazib-yuklash ishlarida changga
qarshi kurashishning istiqbolli yo'nalishlaridan biri hisoblanadi. 
Ho'llash-shamollatish qurilmalaridan foydalanish tufayli ekska-
vator mashinisti kabinasida chang massasi konsentratsiyasining 
2,5-1,1 mg/m
3
dan 0,1-1,6 mg/m

3
gacha, kabinadan tashqarida esa 


2,2-8,8 mg/m
3
dan 0,3-1,1 mg/m

3
gacha kamaygan. 


Hisobga olish koeffitsiyenti; ^=1,05-1,15 - filtrlashda namlik-
ning yo'qotilishi; .£=1,1-1,2 - suvning massivda tekis tarqalmasligi

34
tufayli qo'shimcha namlik yo'qotilishini hisobga olish koeffitsiyenti; 


K
m


- ho'llanadigan massivdagi kukun fraksiyalarini hisobga olish 

koeffitsiyenti. Yuqoridagi ifodalarni tashkil qiluvchi ko'rsatkichlar-


ning qiymati har bir ruda rusum va kon jinsi uchun tajriba asosida 
aniqlanadi.
Kon massasini ho'llash gidromonitor-nasos qurilmasi bilan 
amalga oshirilsa, qurilmadagi bosim va suv sarfini aniqlash talab
etiladi. Bosimni aniqlashda quyidagi zaruriy shartlar hisobga olini- shi 
lozim. Qurilmalar pog'onaning ustiga ham, ostiga ham o'rnatish uchun
qulay bo'lishi kerak. Belgilangan bosim portlatilgan kon massasini 
ho'llash uchun gidromonitor jo'mragidan otilib chiqayot- gan suv
oqimini kerakli masofaga yetishini ta'minlay olishi kerak. 
Gidromonitor pog'onaosti maydoniga o'rnatilganda uning jo'm-
ragidan chiqayotgan suv oqimi hamda pog'ona parametrlarini hisobga 
olgan holda zarur bo'lgan bosimni (Pa) quyidagi ifoda orqali aniqlash
mumkin:

H

Y


_ 0,00025 
n

d + 1000d
:

bunda g - erkin tushish tezlanishi, m/s


2
; p

B
- suvning zichligi, kg/m


3
h 

- pog'ona balandligi, m; h



B
- portlatishda kon massasining qabarish 
balandligi, m; h
r
- gidromonitorni ostki maydonga o'rnatish balandligi, 

m; C
b


- gidromonitor bilan kon massasi uyumi o'rta- sidagi masofa, m; 


В - kirma (заходка) kengligi, m; a

y
- pog'ona qiyalik burchagi, grad; 


Y

n
- suv oqimining qiyalik burchagiga bog'- liq bo'lgan koeffitsiyent, a 
°С; d- jo'mrak diametri, m.
Havo tarkibida mavjud changni og'irlashtirish usulidan biri - 
kavjoyga suv bug'i yuborib, u yerda ajralib chiqadigan chang
zarrachalarini kondensatsiyalashdan iborat. 
g •P
B

J (hy + h - К ) + ( ( + B + hy • ctg a y )


H„ = —
•^(hy + K




B
- h

T
) + ( ( + B + hy • ctg a y )



35
Ekskavator qazib oladigan kon massasini ho'llash asosida undan 


chang ajralib chiqish intensivligini kamaytirish usuli karyerlarda keng


qo'llanadi. Bu usulning mohiyati kon massasi ho'llanganda chang 
zarrachalari ham ho'llanib bog'lanuvchan (yopishqoq) bo'lib


36
qoladi va havo oqimi bilan to'qnashganda ularning uchib ketishining 


oldini olishda namoyon bo'ladi.


Karyerlarda (ayniqsa, ruda karyerlarida) kon massasini gidro- 
monitor-nasos qurilmasi yordamida ho'llash keng tarqalgan. Bunda
gidropoyezd, maxsus suv sepish mashinalari va yarimturg'un 
gidromonitor qurilmalaridan foydalaniladi.
Portlatilgan kon massasini bitta yoki ikkita suv sepish (ho'llash) 
qurilmasi yordamida ho'llash mumkin. O'z-o'zidan ma'lumki, ikkita
suv sepish qurilmasi ishlatilganda kon massasining ho'llanish vaqti 
ikki baravar qisqarib, 10-15 minutni tashkil qiladi.
EKG rusumli ekskavator kavjoyini bir marta ho'llash uchun 
sarflanadigan suv 80-100 m
3
ni tashkil qiladi. Portlatilgan kon 

massasini ho'llanganda chang ajralib chiqish intensivligi pasayib,


havoning changlanganligi 1,3-2,4 mg/m
3
gacha kamayadi. 

Bitta kavjoyni ho'llashga sarflanadigan suv miqdori quyidagi


ifoda orqali aniqlanadi: 


Q
=q


B
• q

m
• 




T tonn
a
bunda q


B
- suvning solishtirma sarfi; T/soat; q


m
- yuklash mashina- 
sining unumdorligi, T/soat; T - ikki ho'llash orasidagi vaqt, soat.


Download 114,38 Kb.
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   22




Download 114,38 Kb.

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 Qazib-yuklash ishlarida changga qarshi kurashish

Download 114,38 Kb.