Siqilgan elementlarni armaturalash. Ustunlarning bo‘ylama armaturalari diametri 12–40 mm bo‘lgan A–III va A–IIIC sinfli po‘latdan ishlanadi. Ko‘ndalang armatura uchun asosan A–II, A–I sinfli po‘lat sterjenlar hamda V–I sinfli sim
ishlatiladi.
30.3–rasm. Hisobiy ekssentrisitetli siqilgan elementlarni armaturalash:
1 – nayvandlangan karkaslar; 2 – biriktiruvchi sterjenlar;. 3– shpilkalar; 4 – xomutlar
Armaturalar yassi yoki fazoviy karkas ko‘rinishida biriktiriladi. Kesim yuzasida armatura miqdori 3 % dan ortmasligi va 0,1–0,05 % dan kam bo‘lmasligi lozim.
Ko‘ndalang kesimi 40x40 sm bo‘lgan ustunlarga 4 ta bo‘ylama armatura yetarli (30.3–rasm). Ishchi armaturalar orasi 40 sm dan ortsa, orasiga qo‘shimcha sterjen qo‘yish zarur. Ustunlarning kesim o‘lchami 500 mm gacha bo‘lsa, 50 mm ga karrali, agar undan yuqori bo‘lsa, 100 mm ga karrali o‘lchamlarga ega bo‘lishlari kerak.
Ko‘ndalang armaturalar hisoblanmay qo‘yiladi. Ular orasidagi masofa S payvandlangan karkaslarda 20d, to‘qima karkaslarda 15d olinadi. Har ikkala holda ham xomutlar orasidagi masofa 50 sm dan oshmasligi kerak. Ko‘ndalang sterjenlarning himoya qatlami 1,5 sm dan kam bo‘lmasligi lozim. Ustunlar simmetrik ravishda armaturalanadi.
Agar egilish tekisligida bo‘ylama sterjenlar orasidagi masofa 500 mm dan oshsa, unda ular orasiga diametri 12 mm dan katta bo‘lgan konstruktiv bo‘ylama armatura o‘rnatiladi, biroq bo‘ylama sterjenlar orasidagi masofa 500 mm dan oshib ketmasligi kerak (30.3–rasm,g, ye).
Ko‘ndalang armatura. Xomutlar ustunlarga konstruktiv mulohazalarga ko‘ra o‘rnatiladi. Ular hamma bo‘ylama sterjenlarni o‘rab olishi va ularni qabarib chiqishidan saqlashi kerak.
Element egilishini hisobga olish. Egiluvchi elementlarga nomarkaziy qo‘yilgan kuchlar bo‘ylama kuch Nning boshlang‘ich yelkasi yeo ni kattalashtiradi (30.4–rasm). Shu sababdan siqiluvchi temirbeton elementlarni hisoblashda betonning noelastik deformatsiyasini va cho‘zilish zonasidagi yoriqlarni e’tiborga oluvchi tarhdan foydalaniladi.
Konstruksiya deformatsiyalanmagan tarhi bo‘yicha hisoblansa, u holda egilishning yelka yeo ga bo‘lgan ta’siri koeffitsienti orqali e’tiborga olinadi. formulalar tarkibiga kirgan, bo‘ylama kuch N bilan As armaturaning og‘irlik markazigacha bo‘lgan masofa qo‘yidagi formuladan aniqlanadi:
e=(e0+ea)+ec, (30.1)
bu yerda: yeo– bo‘ylama kuch N yelkasi; yes – element o‘qidan As armaturadagi zo‘riqishning teng ta’sir etuvchisigacha bo‘lgan masofa yea – tasodifiy yelka; koeffitsient = 1/(1–N/Ncr) dan topiladi. Bunda Ncr – kritik kuch
30.4–rasm. Egiluvchi elementlarda bo‘ylama kuch yelkasining ortishi.
12.5–rasm. Ustunning hisobiy uzunligini aniqlash
Ncr=6,4Eb/l2ef{I/l[0,11/(0,1+e/p)+0,1]+Is}, (30.2)
bunda Is = bh[(ho – a’)]2.
Egiluvchanlikning pastki qiymati 1o/r< 17, yuqori qiymati lo/r > 83.
Sterjenning hisobiy uzunligi 1o uchlarini biriktirilish shartlariga bog‘liq holda aniqlanadi lo=l
|
