|
1-Mavzu: Ilovalar yaratishning zamonaviy usullari. Delphi dasturlash muhiti. Ilova va uning oynasi. Boshqarish tugmasi
|
| bet | 3/10 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 163,73 Kb. | | #248451 |
Bog'liq 1-Mavzu Ilovalar yaratishning zamonaviy usullari. Delphi dastur5- mavzu: Oddiy trinajor loyihasi
Reja:
1 ProgresBar (Win 32) Gauge (Samples).
2 Sichqonchaning ishlashini taxrirlash.
3 Klaviaturaning ishlashini taxrirlash.
DTS:katakcha, katakchalar bloki,adres, ma’lumot turi, formula haqida tasavvurga ega bo`lish. Kompetensiya: 1.TK1-kommunikativ kompetensiya 2.TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi Kommunikativ kompetentsiya — ijtimoiy vaziyatlarda ona tilida hamda birorta xorijiy tilda o‘zaro muloqotga kirisha olishni, muloqotda muomala madaniyatiga amal qilishni, ijtimoiy moslashuvchanlikni, hamkorlikda jamoada samarali ishlay olish layoqatlarini shakllantirishni nazarda tutadi.
Delphida sodda dasturlar tuzish Delphida chiziqli dasturga arifmetik amallarni bajarish (kalkulyator) dasturini ko‘rib chiqamiz. Bu dasturni tuzish uchun yangi formada kiritiladigan ikkita son uchun aloxida «oyna»ochamiz. Buning uchun kompanentalar ro‘yxatidan Edit tanlanadi. Edit da kiritiladigan ma’lumotlar matinli ma’lumot bo‘ladi, shuning uchun biz kiritgan matn shaklidagi sonlarni haqiqiy songa aylantirish kerak. Buning uchun Delphida strtofloat (edit1.text)funktsiyasi ishlatiladi. Bunda strtofloat funktsiya nomi edit1.text esa argumenti. Biz xosil qilgan formaning ko‘rinishi quyidagicha bo‘ladi: Bu formadagi birinchi son, ikkinchi son, Natija yozuvlari kompanentalar ro‘yxatidan Labelni tanlash bilan xosil qilingan. Odatda formada Labelishlatilsa, uning ishlatilish soniga qarab Label1, Label2va hakazo shaklda chiqadi, buni o‘zgartirish uchun Caption da Label1, Label2va hakozolarni o‘chirib o‘rniga dasturga mos tekst kiritiladi. Formada qushish, ayrish, kupaytirish, bo‘lish amallariga standart tugmalardan Buttonkompanentasi tanlangan. Bunda ham Caption daButtonlar o‘rniga mos ravishda qo‘shish, Ayrish, Кo‘paytirish, Bo‘lish qilib o‘zgartirilgan. Delphida tuzilgan dasturdan normal holda chiqib ketish uchun standart x tugmasidan tashqari yana boshqa tugma ishltiladi. Buning uchun kompanentalar menyu satridan Additionalbandi tanlanadi va uning ichidan BitBtnkompanentasi tanlanadi. Agar Captionda &Closeqilib o‘zgartirsak va Kind da Bkclosedeb yozib qo‘ysak, u holda yopish tugmasida tagiga chizilgan Closeyozuvi hosil bo‘ladi. Amallarni bajarib, natijani olish uchun mos tugmalarning ustida sichqonchaningchap tugmasini ikki marta bosilsa, u holda shu tugmaga mos bo‘lgan protseduraning ichiga avtomatik kiriladi. Bunda har bir tugmaga mos bo‘lgan protseduralarning ko‘rinishi quyidagicha bo‘ladi:
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject); begin label3.Caption:qfloattostr(strtofloat(edit1.Text)q strtofloat(edit2.Text)); end; procedure TForm1.Label3Click(Sender: TObject); begin label3. Caption:qfloattostr(strtofloat(edit1.Text)-strtofloat(edit2.Text)); end; procedure TForm1.Button3Click(Sender: TObject); begin label3. Caption:qfloattostr (strtofloat (edit1.Text)* strtofloat (edit2.Text)); end; procedure TForm1. Button4 Click (Sender: TObject); begin label3.Caption:qfloattostr(strtofloat(edit1.Text)/strtofloat(edit2.Text)); end; procedure TForm1.Button2Click(Sender: TObject); begin label3.Caption:qfloattostr(strtofloat(edit1.Text)-strtofloat(edit2.Text)); end;
Bu dastur bajarilgandan keyingi ekranda hosil bo‘ladigan natijaning ko‘rinishi quyidagicha bo‘ladi:
MAVZUNI MUSTAHKAMLASH UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR: 1.Delphi da sodda dasturlar tuzishda qaysi obye ktlardan foydalanildi. 2. Shart komponenti vazifasi. UYGA VAZIFA 1. Delphida kvadrat tenglamaning haqiqiy ildizlarini topish dasturi tuzib kelish. 3-Ilova Kichik guruhlarda ishlash qoidasi.
1. Talabalar ishini bajarish uchun zarur bilim va masalalarga ega bo‘lmogi lozim. 2. Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog’i lozim. 3. Kichik guruh oldiga qo‘yilgan topshiriqni bajarish uchun etarli vaqtajratiladi. 4. Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tazyiqqa uchramasligi xaqida ogohlantirilishi zarur. 5. Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, o‘qituvchi ularga yo‘riqnoma berishi lozim. 6. Nima bo‘lganda ham muloqotda bo‘ling, o‘z fikringizni erkin namoyon eting.
1-o‘quv topshiriq «Blits-so‘rov» savollari
Bilishi lozim bo‘lgan savollar Berilgan savollarning mazmuni Edit kompanenti vazifasi nima? Label kompanenti vazifasi nima? 5-Ilova 2-o‘quv topshiriq FSMU texnologiyasi
Ushbu texnologiya munozarali masalalarni hal etishda hamda o‘quv jarayonini baxs-munozarali o‘tkazishda qo‘llaniladi, chunki bu texnologiya talabalarni o‘z fikrini himoya qilishga, erkin fikrlash va o‘z fikrini boshqalarga o‘tkazishga, ochiq holda baxslashishga hamda shu bilan birga baxslashish madaniyatini o‘ratadi.Tinglovchilarga tarqatilgan oddiy qog’ozga o‘z fikrlarini aniq va qisqa xolatda ifoda etib, tasdiqlovchi dalillar yoki inkor etuvchi fikrlarni bayon etishga yordam beradi. F – fikringizni bayon eting
S – fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating M – ko‘rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring U – fikringizni umumlashtiring
1-o‘quv topshiriq «Blits-so‘rov» savollari Savol Delphida sodda dasturlar tuzish
(F) Fikringizni bayon eting (S) Fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating (M) Ko‘rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring
(U) Fikringizni umumlashtiring
Tayanch bilimlarni faollashtirish: 1. Uyga berilgan vazifani nazorat qiladi hamda o‘tilgan mavzu bo‘yicha o‘quvchilarga savollar beradi, ularni baholaydi. Maqsad va vazifani belgilanishi: 2. Mashg‘ulotning nomi, rejasi, maqsad va o‘qitish natijalar bilan tanishtiradi. 3. Mustaqil ishlash uchui adabiyotlar bilan tanishtiradi; 4.O‘quv mashg‘ulotida o‘quv ishlarni baholash mezoni va ko‘rsatkichlari bilan tanishtiradi (1-ilova). Ta’lim oluvchilar bilimini faollashtirish: 2.1Tezkor - so‘rov, savol - javob, aqliy xujum, pinbord, “o‘ylang va juftlikda fikr almashing”, va boshka texnikalar orqali bilimlarni faollashtiradi. YAngi o‘quv material bayoni: Yangi o‘quv materiali bayoni. 2.2 Slaydlarlar va sharhlash bilan mavzu bo‘yicha asosiy nazariy holatlarni bayon qiladi. ( 2- ilova) 2.3 Jalb qiluvchi savollar beradi. 2.4 Mavzu har bir qismi bo‘yicha xulosalanadi, eng asosiylariga etibor qaratadi, berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi 2.5 Ilovada bayroqchalardan foydalanish tushunchasi va uning berilishi elementlari xususiyatlarini yoritadi. 2.6 CheckBox boshqarish obyekti va uning xossalari bilan ishlash va ular orasidagi bog’lanish haqida tushuntiradi. Yangi o‘quv matrialini mustahkamlash. 2.7 Jarayon kichik guruhlarda davom etishini ma’lum qiladi. 2.8 O‘quvchilarni 3 ta kichik guruhlarga bo‘ladi, kichik guruhda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi va ishni bajarish uchun yo‘riqnoma beradi ( 4-ilova ). Har bir guruhga topshiriq beradi va baxolash mezoni bilan tanishtiradi (5ilova). 2.9 Guruhlarda ishlarni boshlashga ruxsad beradi. Har bir kichik guruh ishtirokchisi vazifani bajarish tartibini tushun ganligini aniqlash maqsadida teskari aloqa taashkil etadi: bajarish tartibini gapirib berish vazifasini beradi. 2.10 Bajarish jarayonini kuzatadi maslaxatlar beradi. 2.11 Mashg’ulotga ajratilgan vaqt tugaganini ma’lum qiladi. Guruh a’zolariga diqqat bilan eshitishlarini va savollar berishlarini, shu bilan birga o‘zaro bir- birlarini baholashlarini eslatadi. Javoblarini to‘ldiradi va qisqacha xulosalar qiladi.
UYGA VAZIFA Delphida kvadrat tenglamaning haqiqiy ildizlarini topish dasturi tuzib kelish.
6-Mavzu: “Kitob tanlovi loyihasi” CheckBox. Ilovada bayroqchalardan foydalanish.
Reja:
1. Ilovada bayroqchalardan foydalanish.
2. CheckBox boshqarish obyekti va uning xossalari.
3. “Kitob tanlovi loyihasi”
DTS:katakcha, katakchalar bloki,adres, ma’lumot turi, formula haqida tasavvurga ega bo`lish. Kompetensiya: 1. TK1-kommunikativ kompetensiya 2. TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi 3. Kommunikativ kompetentsiya — ijtimoiy vaziyatlarda ona tilida hamda birorta xorijiy tilda o‘zaro muloqotga kirisha olishni, muloqotda muomala madaniyatiga amal qilishni, ijtimoiy moslashuvchanlikni, hamkorlikda jamoada samarali ishlay olish layoqatlarini shakllantirishni nazarda tutadi.
Bayroqchalardan foydalanishga misollar. Ilovalarda ko‘pi foydalaniladigan boshqarish obyektlaridan biri bu bayroqchadir. Bayroqchalar o‘rnatilgan va o‘rnatilmagan holatlarda bo‘lishi mumkin. Agar bayroqcha, o‘rnatilgan boisa, nimadir ish qilinadi, o‘rnatilmagan bo‘lsa, hech narsa qilinmaydi.
Bayroqchalardan foydalanishga misol sifatida Word matn muharririning abzas muloqot oynasidagi jildlardan biri yuqoridagi rasmda ko‘rsalilgani, Unda oltita bayroqcha bo‘lib, ulardan faqat birinchisi o‘rnatilgan. Delphi da yaratilgan ilovalarda ham bayroqchalardan foydalansa bo‘ladimi? Albatta bo‘ladi, bu obyektlar ilovalardan foydalanishni yanada qulaylashtiradi va ulardan interfaol ilovalarda keng foydalaniladi. 6. CheckBox boshqarish obyekti va uning xossalari. Delphida bayroqcha obyekti CheckBox (Tekshirish qutisi) deb ataladi. Bu obyekt obyektlar panelining standart jildida to‘qqizinchi bo‘lib joylashgan, Quyidagi rasmda u qizil hoshiyaga olingan:
CheckBox obyektining asosiy xossasi Checked (o‘rnatilgan) bo‘lib, u ikkita: rost va yolg'on qiymatlarni qabul qiladi. Uning yana bir foydali xossasi bizga boshqa obyektlardan tanish bo‘lgan Caption (sarlavha)dir, Uning yordamida bayroqcha haqida uning yonida qisqa yozuvlar joylashtirish mumkin. 6. Ilovada global o‘zgaruychilar varatish. llovada bayroqcha obyekti bo‘lib, ilova ishlayotganida bayroqchaning necha marta o‘rnatilganligi muhim bo‘lsin. Bu ma'lumotni qanday saqlash mumkin. Bu ma'lumotni saqlash uchun quyidagicha ish tutish lozim. Ilovadil birorta ortiqcha obyekt yaratib, uni ko‘rinmas qilib qo‘yamiz (Visible:« ()), Dastlab uning enini 0 ga teng qilib olib (Width:=0), har safar bayroqchu o‘rnatilganda uning enini bittaga oshiramiz (Width:=Width+1). Lekin bu chorasizlik alomati. Bu usul bilan o‘zgaruvchilar massivini yaratib bo‘lmaydi. Qaytadan velosiped yaratishni bir chetga surib, oxirgl ilovamiz: butun sonlar yig'indisini eslaylik. U yerda biz operatqii yordamida bir nechtal o‘zgaruvchilar yaratgan edik. Faqat bu o‘zgaruvchilar protsedura ichidal yaratilganliklari sababli ulardan protseduradan tashqarida foydalanibj bo‘lmaydi. Bunday o‘zgaruvchilar lokal (mahalliy) o‘zgaruvchilar deb atalardi. Ulardan farqli ravishda global (umumiy) o‘ zgaruvchilardan dasturning ixtiyoriy joyida fovdalanish murakin. Global o‘zgaruvchilar dastur (ilova) boshida tavsiflanadi. Bu joyni topish uchun yaratilgan ilovaning dastur kodi oynasiga o‘tamiz va unda tavsiflash operatori var ni qidiramiz. Uni topishimiz bilan undan keyin bizga kerakli lavsifiash operatori var ni kiritamiz. Endi u ilova oynasi Forml o‘zgaruvchisi bilan yonma-yon turibdi! va Forml ga ilovaning hamma joyidan unga murojaat qilish mumkin. O‘zgaruvchilarni tavsiflash bilan ish bitmaydi. Ularga yana ilova ishga tushishi bilan boshlang'ich qiymatlar: 0 larni berishimiz kerak. Buni ilova oynasi yaratilayotgan paytda bajarishimiz mumkin. 4. Qiziqarli fanlar ilovasi. Bayroqchalardan foydalanishni o‘rganish uchun qiziqarli fanlar so‘rovnomasi ilovasini ishlab chiqamiz. Bu ilova o‘quvchilar orasida so‘rovnoma o‘tkazib, ularning qaysi fanlarga qiziqishlarini o‘rganadi. Flovani soddalashtirish uchun aniq va tabiiy fanlaming bir nechtasi bilan chegaralanamiz. Delphida yangi ilova yaratamiz. Unga to‘rtta ikkita va bitta Label obyektlarini quyidagi rasmda ko‘rsatilgandek qilib. joylashtiramiz. Ilova oynasi va undagi obyektlarning sarlavhalarini xossalari yordamida rasmdagidek qilib o‘rnatamiz: Ilova kodiga operatorini oldingi bandda ko‘rsatilgan joyga kiritamiz (bitta oldingi rasmga qarang). Bu massiv elementlariga boshlang'ieh qiymatni berish uchun ilova oynasi tanlaymiz (ilova oynasining boshqa obyektlardan bo‘Mil joyida sichqonchani bosamiz). (hodisalar) jildigu o‘tib, undan (yaratilayotganda) hodisasini toparaiz va uning o‘ng toraonidagi bo‘sh katakchada sichqonc hani ikki marta bosamiz. | Natijada ckranda dastur ilova oynasi va unda protsedurasi paydo bo‘ladi. Bu protsedurada begindan oldin var i:inleger tavsiflash operatorini, undan keyin , sikl operatorini kiritamiz.
Endi ilova oynasida Button1 ni ikki marta bosib, ekranning kursor turgan joyiga
quyidagi dastur kodini kiritamiz. Bu operatorlardan birinchisi har safar tugmasi bosilgandai(navbatdagi o‘quvchi ovoz bergancfa) ovoz berganlar sonini bittaga oshiradi.1 Keyingi to‘rtta if operatorining har bin larda bayroqchalaq o‘rnatilganligini tekshiradi va ular o‘rnatilgan (mos fanga ovoz berilgan)] bo‘lsa, ovozlar soni saqlanadigan o‘zgaruvchi qiymatini bittaga oshiradi. ill operatoridan keyingi operatorlar ovoz berish aniqlangandan keyin arda bayroqchalarni olib tashlaydi va ilova keyingi ovoJ berishga tayyor bo‘ladi. Ovoz berish natijalarini ekranga chiqarish uchun xizmat qiladiganl tugmasini ikki marta bosib, uning protsedurasiga quyidagil operatorlarni kiritamiz:
Bu operatorlardan birinchisi ovoz berishda nechta o‘quvcHi qatnashganligini, ikkinchisi matematikaga, uchinchisi fizikaga, to‘rtinchisif kimyoga, beshinchisi informatikaga nechta ovoz berilganligini obyektining xossasi yordamida ekranga chiqaradi. Ilovani ishga tushiramiz va uning to‘g'ri ishlashini tekshiramizj Quyidagi rasmlarda ilovaning o‘quvchi qiziqqan fanlarini tanlagandagi va so‘rovnoma natiialari aks etgan ko‘rinishlari keltirilgan:
YODDA SAQLANG! Bayroqcha o‘rnatilgan bo‘lsa, unga mos amal bajariladi, tushirilgan bo‘lsa bajarilmaydi. IV. MAVZUNI MUSTAHKAMLASH UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 2. Bayroqchalar qanday vazifani bajaradilar? 3. Ilovaga bayroqchalar qaysi obyekt yordamida kiritiladi? », 4. Bayroqchalarning o‘rnatilganligi qaysi xossasi' yordamida tekshiriladi? 5. Global o‘zgaruvchilar qayerda tavsiflanadi? 6. O‘zgaruvchilarga boshlang'ich qiymatlarni qayerda berish mumkin? 7. Faol o‘quvchilar so‘rovnomasi o‘tkazuvchi ilova yarating. V. UYGA VAZIFA 1. Global va lokal o‘zgaruvchilar bir-biridan nima bilan farq qiladi? 3-Ilova “Kitob tanlovi loyihasi” CheckBox. Ilovada bayroqchalardan foydalanish. Kichik guruhlarda ishlash qoidasi.
1. Talabalar ishini bajarish uchun zarur bilim va masalalarga ega bo‘lmogi lozim. 2. Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog’i lozim. 3. Kichik guruh oldiga qo‘yilgan topshiriqni bajarish uchun etarli vaqtajratiladi. 4. Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tazyiqqa uchramasligi xaqida ogohlantirilishi zarur. 5. Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, o‘qituvchi ularga yo‘riqnoma berishi lozim. 6. Nima bo‘lganda ham muloqotda bo‘ling, o‘z fikringizni erkin namoyon eting.
1-o‘quv topshiriq «Blits-so‘rov» savollari Bilishi lozim bo‘lgan savollar Berilgan savollarning mazmuni Width nima Height nima? Left nima? Run nima?
2-o‘quv topshiriq “Kitob tanlovi loyihasi” CheckBox. Ilovada bayroqchalardan foydalanish. FSMU texnologiyasi
Ushbu texnologiya munozarali masalalarni hal etishda hamda o‘quv jarayonini baxs-munozarali o‘tkazishda qo‘llaniladi, chunki bu texnologiya talabalarni o‘z fikrini himoya qilishga, erkin fikrlash va o‘z fikrini boshqalarga o‘tkazishga, ochiq holda baxslashishga hamda shu bilan birga baxslashish madaniyatini o‘ratadi.Tinglovchilarga tarqatilgan oddiy qog’ozga o‘z fikrlarini aniq va qisqa xolatda ifoda etib, tasdiqlovchi dalillar yoki inkor etuvchi fikrlarni bayon etishga yordam beradi. F – fikringizni bayon eting S – fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating M – ko‘rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring U – fikringizni umumlashtiring
Savol “Kitob tanlovi loyihasi” CheckBox. Ilovada bayroqchalardan foydalanish ...... (F) Fikringizni bayon eting (S) Fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating
(M) Ko‘rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring
(U) Fikringizni umumlashtiring
6-ilova
UYGA VAZIFA
1. Form1 ga nom bering?
7- MAVZU: Ilovada radiotugmalar guruhidan foydalanish.
Reja:
1. Radiotugmalardan foydalanishga misollar.
2. RadioGroup boshqarish obyekti va uning xossalari.
DTS:katakcha, katakchalar bloki,adres, ma’lumot turi, formula haqida tasavvurga ega bo`lish. Kompetensiya: 1. TK1-kommunikativ kompetensiya 2. TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi 3. Kommunikativ kompetentsiya — ijtimoiy vaziyatlarda ona tilida hamda birorta xorijiy tilda o‘zaro muloqotga kirisha olishni, muloqotda muomala madaniyatiga amal qilishni, ijtimoiy moslashuvchanlikni, hamkorlikda jamoada samarali ishlay olish layoqatlarini shakllantirishni nazarda tutadi. Radiotugmalardan foydalanishga misollar. Ko‘pincha bir necha variantdan faqat bittasini tanlashga to‘g'ri keladi. Masalan, oliy ta'lim muassasalariga kirish imtihonlarida har bir test savoliga to‘rttadan javobi bo‘lib, ulardan faqat bittasi to‘g'ri va faqat bitta javobni tanlash mumkin. Ma'lumotning Word da abzasni formatlashning to‘rt xil: chapdan o‘ngdan, o‘rtadan va ikki tomondan tekislash usullari bo‘lib, ulardan faqat bittasini abzasga qo‘llash mumkin. Ulardan birini tanlash boshqalarinini bekor qilinishiga olib keladi. Bunday misollarni boshqa sohalardan hamkeltirish mumkin. RadioGroup boshqarish obyekti va uning xossalari. Bir necha variantdan birini tanlash operatori yordamida bajarilar edi. Delphida buning bir necha xil usullari mavjud bo‘lib, ulardan birinchisi RadioGroup (radio tugmalar guruhi) deb ataladi. Bu boshqarish obyekti obyektlar panellarining standart jildida joylashgan bo‘lib, u o‘ngdan uchinchisidir:
Bu obyekt bilan tanishish uchun uni ilova oynasiga joylaynuz. Uning asosiy xossalaridan biri shu paytgacha uchramagan (variantlar)dir. bu xossani ikki marta bosib tanlaymiz. Bunda ekranda uning muloqot oynasi paydo bo‘ladi. Unga radio tugma uchun variantlarning nomlari ro‘yxatini kiritish mumkin. Unga to‘rtta variant nomini har birini yangi satrdan kiritamiz. Ular matematika, fizika, kimyo va informatika bo‘lsin. Muloqot oynasining ko‘rinishi quyidagicha bo‘ladi.
Muloqot oynasida tugmasini bosib, kiritilgan variantlarni naqlab qo‘yamiz yoki (bekor qilisb) tugmasini bosib, kiritilgan variantlardan voz kechamiz. Kiritilgan variantlarni qabul qilsak, ular darhol ilova oynasida paydo bo‘ladi: yana bir muhim xossasi (variant indeksi) bo‘lib, unda tanlangan variantning nomeri saqlanadi. Agar hech bir variant tanlanmagan bo‘lsa, bu xossa qiymati — 1 ga teng bo‘ladi. Obyokl inspektorida bu xossani 1 ga teng qilib olamiz. Bu obyektning ham xossasi bo‘lib, unga obyekt inspektorida Fan degan satrni kiritamiz. Bu o‘zgarishlar ilova oynasida darhol aks etadi. O‘zgarishlarning, birinchi qarashda, g'alati tomoni ro‘yxatdagi birinchi fan: matematika emas, balki ikkinchi bo‘lib turgan fizikaning tanlanganligidir. Aslida buning hech qanday g'alati joyi yo‘q. Faqatgina informatikada hisob ko‘pincha 1 dan emas, 0 dan boshlanishini unutmaslik kerak: xossalaridan biri (ustunlar) deb ataladi. Bu xossa radiotugmalar guruhining variantlari nechta ustun bo‘lib joylashishini ko‘rsatadi. Quyidagi rasmda to‘rtta variantli radio tugmalar guruhining bittadan beshtagacha ustunlarda joylashishi ko‘rsatilgan. Ulardan quyidagi xulosalar kelib chiqadi: 6. Radio tugmalar guruhi uchun ajratilgan joy eni ustunlar orasida teng taqsimlanadi. 6. Tugmalar sonini ustunlar soniga bo‘lib, har bir ustunda nechta tugma; bo‘lishi topiladi. Tugmalar soni kasr son bo‘lsa, katta butun songacha butunlashtiriladi. 3 . Har bir ustun tugmalar bilan to‘ldiriladi.
3. Qiziqarli fanlar ilovasini biroz o‘zgartiramiz. So‘rovnomada har bir o‘quvchi faqat bittadan fanni ko‘rsata olsin. Bu ilovada Radiogroup obyektidan foydalanamiz. Awal uning sarlavhasini o‘zgartiramiz va undagi to‘rtta obyektlarini olib tashlaymiz. Buning uchun ular ustida navbatma-navbat sichqonchani ng chap tugmasini bosib, so‘ng klaviaturadagi Delete tugmasini bosamiz:
6. Oxirgi ustunlardan biri yoki bir nechtasi bo‘sh bo‘lib qolishi mumkin. Bo‘ sh ustunlar uchun ham joy ajratiladi: Uning o‘rniga yuqoridagi ko‘rsatilgan usulda obyektini joylashtiramiz va unga to‘rtta radiotugmani quyida ko‘rsatilgaiuiok kiritamiz. Endi OK tugmasini ikki marta bosib uning TForml.Button!Click protsedurasiga quyidagi kodni kiritamiz: Bu protsedura har safar ishga tushganda (ilovadagi OK tugmasi bosilganda) ikkinchi qatordagi operator yordamida yangi o‘zgaruvchi: Uchinchi qatorda so‘rovda qatnashganlar sonini bittaga oshiradi. To‘rtinchi qatorda da qaysi variant tanlanganini o‘zgaruvchiga uzatiladi. Agar bu qiymat 0 dan katta yoki unga teng bo‘lsa, ya'ni biror variant tanlangan bo‘lsa, bu variantning tanlanganligi soni bittaga oshadi. Beshinchi qatorda variantlar tanlanmagan holga o‘tkaziladi va protsedura o‘z ishini tugatadi. Ilova esa keyingi foydalanuvchining tanlovini qabul qilishga tayyor turadi: YODDA SAQLANG! Radio tugmalar guruhi bir nechta variantdan bittasini tanlash uchun xizmat qiladi.
IV. MAVZUNI MUSTAHKAMLASH UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
1. Radiotugmalar guruhi obyektining Items xossasidan qanda|j maqsadda foydalaniladi? 2 Radiotugmalar guruhi obyektining Columns xoss^si qanday vazifatii bajaradi? 3. Ilovaga sinfdoshlaringizning ismlari joylashtirilgan radiotugmalanj guruhini joylang. Ulardan birini tanlab, boshqarish tugmasi bosilgands| tanlangan o‘quvchiga uning ismini aytib salom beradigan ilova yarating. 4. Oldingi ilovaga fanlar nomi yozilgan va baholar ro‘yxatl bo‘lgan yana ikkita radiotugmalar guruhini kiriting. Tanlangan! o‘quvchining tanlangan fan bo‘yicha tanlab olingan bahosini ekranga chiqaradigan ilova yarating.
V. UYGA VAZIFA 1. Radiotugmalar guruhi kerak bo‘ladigan vaziyatlarga misol keltiring. 2. Radiotugmalar guruhi RadioGroup obyekti obyektlar paneliningl qayerida joylashgan? 3. Yangi ilova yarating vauni 07_01 papkasiga saqlang. 1.1. Uning oynasiga deb nom bering.
“Ilovada radiotugmalar guruhidan foydalanish. Kichik guruhlarda ishlash qoidasi.
1. Talabalar ishini bajarish uchun zarur bilim va masalalarga ega bo‘lmogi lozim. 2. Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog’i lozim. 3. Kichik guruh oldiga qo‘yilgan topshiriqni bajarish uchun etarli vaqtajratiladi. 4. Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tazyiqqa uchramasligi xaqida ogohlantirilishi zarur. 5. Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, o‘qituvchi ularga yo‘riqnoma berishi lozim. 6. Nima bo‘lganda ham muloqotda bo‘ling, o‘z fikringizni erkin namoyon eting.
1-o‘quv topshiriq «Blits-so‘rov» savollari Bilishi lozim bo‘lgan savollar Berilgan savollarning mazmuni Radiotugmalar guruhi obyektining Items xossasidan qanday maqsadda foydalaniladi
Radiotugmalar guruhi obyektining Columns xossasi qanday vazifatii bajaradi?
RadioGroup nima? Run nima?
2-o‘quv topshiriq Ilovada radiotugmalar guruhidan foydalanish. FSMU texnologiyasi
Ushbu texnologiya munozarali masalalarni hal etishda hamda o‘quv jarayonini baxs-munozarali o‘tkazishda qo‘llaniladi, chunki bu texnologiya talabalarni o‘z fikrini himoya qilishga, erkin fikrlash va o‘z fikrini boshqalarga o‘tkazishga, ochiq holda baxslashishga hamda shu bilan birga baxslashish madaniyatini o‘ratadi.Tinglovchilarga tarqatilgan oddiy qog’ozga o‘z fikrlarini aniq va qisqa xolatda ifoda etib, tasdiqlovchi dalillar yoki inkor etuvchi fikrlarni bayon etishga yordam beradi. F – fikringizni bayon eting S – fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating M – ko‘rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring U – fikringizni umumlashtiring
Savol Ilovada radiotugmalar guruhidan foydalanish...... (F) Fikringizni bayon eting (S) Fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating
(M) Ko‘rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring
(U) Fikringizni umumlashtiring
UYGA VAZIFA 1. Radiotugmalar guruhi kerak bo‘ladigan vaziyatlarga misol keltiring.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
1-Mavzu: Ilovalar yaratishning zamonaviy usullari. Delphi dasturlash muhiti. Ilova va uning oynasi. Boshqarish tugmasi
|
