226
14-MAVZU. PSIXOLOGIYADA O‘QITISH METODLARIGA
UMUMIY TAVSIF
Tayan
so‘zlar:
o‘quv
mashg‘ulotlari
taksonomiyasi, ma’lumotlarni idrok qilish, oddiy
tafakkur
operatsiyalari,
murakkab
tafakkur
operatsiyalari, nutqiy malakalar, ijodiy tafakkur,
refleksiv, og’zaki metodlar.
14.1. Psixologiyani o‘rganishda o‘quv mashg‘ulotlari
taksonomiyasi
O'quv vazifalari tegishli usul va texnikani tanlash uchun zarur
bo'lgan ta'lim maqsadlarini aniqlashdan iborat. Ularning yordami bilan
talabalar nimani o'rganishlari kerakligi aniqlanadi, hazm bo'ladigan
kontent tahlil qilinadi.
D.A.Tollinger (1981) tomonidan o'quv vazifalarni tasniflashning
qiziqarli va konstruktiv yondashuvi taklif qilindi; psixologiya ta'limiga
nisbatan ushbu yondashuv V.Ya.Lyaudis (1989) tomonidan qayta
ko'rib chiqilgan.
O'quv vazifalari kognitiv xususiyatlariga ko'ra olti tasnifiy
guruhga bo'linish mumkin:
1) birinchi guruh bilimlarni takrorlashni talab qiladigan
vazifalardan iborat;
2) ikkinchisi - oddiy aqliy harakatlarni talab qiladigan vazifalar
(faktlarni tavsiflash va tizimlashtirish);
3) uchinchisi - murakkab aqliy operatsiyalar uchun vazifalar
(argumentatsiya, tushuntirish);
4) to'rtinchisi - samarali fikr harakatini ifodalash uchun ma'lum
nutq so'zlarini shakllantirish bilan bog'liq vazifalar (referat, insho, asl
ilmiy matn)
5) beshinchisi - samarali fikrlash uchun vazifalar (muammolarni
hal qilish). Har bir guruh ichida vazifalarning kichik guruhlari ajratib
ko'rsatiladi;
6) oltinchi - refleksiv vazifalar.
