15.2. Psixologiyani o‘qitishda amaliy metodlar Amaliy metodlar o'quvchilar (talabalar) bilim, ko'nikma va
malakalarni egallashga qaratilgan amaliy faoliyatni nazarda tutadi.
Amaliy metodlar guruhiga shunday metodlar kiradiki, ulardan
foydalanishda o'quvchilar nafaqat tinglaydilar (og'zaki metodlar
singari), ko‘radilar (ko‘rgazmali metodlar singari), balki ta'lim
muammolarini hal qilishga qaratilgan ma'lum bilim harakatlarini ham
amalga oshiradilar. Psixologik fanlarini o'qitishda quyidagi amaliy
metodlardan foydalanadilar:
1) psixologik eksperimentlarni modellashtiruvchi laboratoriya
mashg’ulotlari;
2) psixodiagnostik vazifalar va psixologik testlarni bajarish;
3) psixologik muammolarni hal qilish;
237
4) mashq qilish;
5) guruh muhokamasi;
6) o'rganilayotgan jarayonlarga taqlid qiluvchi didaktik va
ishbilarmon o'yinlar.
Laboratoriya ishlari psixologik eksperimentlar modeli sifatida
quyidagilar uchun amalga oshirilishi mumkin:
1) talabalarga ma'lum psixologik qonuniyatlarni namoyish etish;
2) psixologik eksperiment metodikasini o'zlashtirish.
Psixologiyani o‘qitishda amaliy metodlar Psixologik testlar psixodiagnostik qobiliyatlarni rivojlantirish
yoki o'z-o'zini anglash uchun amalga oshirilishi mumkin.
Shu bilan birga, psixologiyani o'qitishning maqsadlariga qarab
testlarni sinchkovlik bilan tanlash va ulardan to'g'ri foydalanish muhim
ahamiyatga ega. Psixologiyaning amaliy mashg'ulotlarida foydalanish
imkoniyatlariga qarab testlarning bir nechta turlarini ajratish mumkin.
1. Murakkab professional testlar (masalan, MMPI intellekt
testlari,
Veksler intellekt shkalasi). Mazkur testlarni o'tkazish jiddiy
psixologik kompetentlikni talab etadi.
2. Nisbatan oddiy umumpsixologik testlar (masalan,
komunnikativlik va tashkilotchilik qobiliyatlarni aniqlovchi testlar).
Ularni amalga oshirish uchun unchalik jiddiy bo'lmagan psixologik
tayyorgarlik talab etiladi.
238
3. Kasbiy faoliyatning muayyan sohalari uchun mo'ljallangan
psixologik testlar (masalan," Boshqarish uslubi so'rovnomasi","Oilaviy
tarbiya uslubi testi").
4. Ko'ngilochar testlar (masalan, "Boshqalar sizni yaxshi
ko'rishadimi?"). Mazkur testlarni o‘tkazish juda sodda bo‘lib, jiddiy
ilmiy asoslarga ega emaslar.
