|
Axborot texnologiyalari bilan ishlash madaniyati
|
| bet | 12/133 | | Sana | 10.01.2024 | | Hajmi | 0,66 Mb. | | #134002 |
Bog'liq Ўзбек тили ва адабиети таълимида ахборот технологиялари Word variantiAxborot texnologiyalari bilan ishlash madaniyati
Davr pedagogdan zamonaviy axborot-kommunikatsion (exnologiyaladan foydalanishni mukammal o'zlashtirishni, axborotlami izlash, tartiblash, tahlil qilish va umumlashtirishni bilishni talab qilmoqda. Globallashuv va integrtsiyalashuv sharoitida oltin, platina, javohirdan ko‘ra ko'proq qiymatga ega bo’lgan axborot jahon bozoridan munosib joy olmoqda.
Ta’limda axborot texnologiyalari imkoniyatlandan foydalanishni yanada kengaytirish masaiasi davlat ta’lim tizimining muhim vazifalan sanalayotgan bo’lsa ham, o'qituvchilaming aksariyati hozirgi kunda axborot texnologiyaiaridan foydalanish deganda kompyuterning matn muharrindan, Power Point dastnridan foydalanishni tushunadilar. Bunga qo'shimcha video va audio meteriallami taqdimotda gipermurojaat tarzida taqdim qilish bilan kifoyalanisbadt. Aslida ona tilini o'qitishda ta’lim samaradorligiga yordam beradigan bir qancha arnaliy dasturlar yaratilganki, o’qituvchilar bu dasturlaming afzalliklaridan deyarh bexabar. Til la’limida Microsoft Word, Microsoft Power Point, (Spring, MlestX, Microsoft Office Publisher, HotPotatoes, Excel, Adobe Photoshop, CorelDraw, AutoPlay Media va boshqa arnaliy dasturlaridan foydalanish o'qituvchining axborot texnologiyalari bilan ishlash madaniyatini egallaganligini namoyon qiluvchi alohida ko’rsatkich sifatida baholanishi mutnkin. 0‘qituvchining o’qitish konsepsiyalari, pedagogik texnologiyalari va ta’lim vositalaridan ratsional foydalanish koTsatkichlari erishilishi kutilayotgan samaradorlikni kafolatlashga inikon beradi.
Filologik ta’limda AKTni qo‘llashda me’yor masaiasi
Odatda umumta’lim maktablarida darslar “Dars muqaddas” dasturi doirasida loyihalanmoqda. Biroq multimediali darslar tuzilishi va qurilishi yuzasidan tayyor andoza mavjud emas.
Multimedia darslanning aniq bir andozasi bo’lishi zarur deb hisoblashimizga bir nechta sabablami ko’rsatish mumkin: multimediali dars atamasining ommalashib, “urf”ga aylanib ulgurganiga ancha bo'lsa ham, bunday darslami yaratish va tashkil etishda AKTni qo’llash me’yorlarining buzitishi, multimedia darslarini tayyoriashga muayyan tajriba yetishmasligi, vetarlimetodika. to‘g‘rirog‘i metodologiyaga ehtiyoj katta bo’layot- ganligidir. Shuningdek, axborot komunikatsiya vositalarining uzluksiz yangilanayotganligi ham muhim sabablardan biridir. Ta’lim bozoriga kirib kelayotgan vositalar: interaktiv doska, interaktiv ko‘rsatkich tayoqchasi va h.k.
O'qituvchilarda multimedia darslarim tashkil etish bo'yicha. metodik ko’rsatmalar, amaliy maslahatlarga ehtiyoj katta.
Multimedia darslarining samarali o‘tishi eng awalo. dais maqsadini to‘g‘ri belgilab olishga bog'liq bo‘ladi.
- Darsda yangi mavzuni o‘rganish zarurmi?
0‘rganilgan mavzuni mustahkamlashga qaratilganmi?
— Bilim, malaka va ko'nikmalami takrorlashga mo'ljallanganmi?
Mustahkamlash darsi uchunmi?
Ana shu maqsadga mos tarbiyaviy va rivojlantiruvc.hi maqsadlar ham nazarda tutiladi. Shu maqsadlardan kelib chiqib o'qituvchi dars shakli va metodlarim, o’qitish texnologiyalarini, pedagogik texnika usullarini tanlaydi.
Multimediali dars yuqori darajadagi samaraga erishish vositasiga aylanishi uchun bar xil slaydlarning yig'indisi cmas, balki bir butun mahsulotga aylanishi kerak.
Pedagog va o’quvchilar, o‘quv materiallari, jihozlar va texnologiya kabi resurslar yig'indisiga ega bo‘lgan ta’lim muhiti haqida gap borar ekan, axborot texnologiyalair bilan ishlash jarayonida o‘quvchilarning funksional va psixofiziologik imkoniyatlari inobatga olinishi shart. Pedagoglarning imkon qadar ко’proq ma’lumotlarni yoritishga intilishi o'quvcbini ortiqcha toliqtirishga olib kelishi mumkin. Ekranni ortiqcha ko‘rgazmalilikka to'ldirish dars samaradorligiga putur yetkazadi. Ma’lumotlarni uzatish tezligini oshirish esa ma’lumotlarni o’zlashtirish sifatining pasayishiga, xatolar sonining ortib borishiga, o‘quvchining o'zini lus qilishi va sog‘ligiga salbiy ta’sir qiladi1. Shuning uchun ham o‘qituvchidan:
ko'rish organlariga tushadigan yuklamani hisobga olish;
- yangiliklarni qabul qilishda yuzaga keluvchi ruhiy ko'tarinkilik darajasini e’tiborga olish;
yuzaga kelishi mumkin bo'lgan noaniqlik va xatoliklar tufayli salbiy hissiyotlarmng to'planib borishini inobatga olish;
katta miqdordagi, hajmdagi ta’limiy resurslami qabul qilish undan keyingi axborot resurslarini faol o‘zlashtirishga to'sqinlik qilishini nazarda tutish taqozo qilinadi1.
Texnik vositalardan aql bilan foydalanish, muammoli vaziyatlami o'quv topshirig'iga aylantirishni uddalay olish AKTdan foydalanish me’yorini buzmaslikning oidini oladi
O'qituvchilaming ko'p yillik tajribalari shuni ko'rsatmoqdaki, darsda yuzaga keladigan tartibbuzailik o'qituvchining o'ziga bog'liq bo'lmoqda. Agar o'quvchi darsda nima bilan band bo'lishni bilmasa, u darsdan uzoqlashadi, qandaydir ko'ngtlsizliklar yuzaga keladi.
АКТ asosida didaktik materiallar tayyorlash va dars tashkil qilishda didaktik materialni o‘zlashtirgan o‘quvchi nimani bajara olishi kerakligi oldindan rejalashtirilishi zarur. Bajarilishi lozim bo‘Jgan topshiriqlar uchun aniq shart, ko'rsatma talab qilinadi. Ana shu shart asosida ta’lim oluvchilar rioya qilishi kerak bo'lgan aniq lalablardan biri - vaqt me’yori va baholash tnezoni taqozo qilinadi2.
O'quv topshiriqlarini tuzishda fe’llardan to'g'ri va o'nnli foydalanish zarur: yozing, sanab bering, ajrating, tanlang, ко 'rsating, moslashtiring, belgilang va sh.k.
Topshiriqlar o'qituvchi tomonidan yoki elektron o'qituvchi lomonidan og'zaki berilishi va ayni vaqtda ekranda yozib qo'yilishi lining bajarilishini ycngillashtirishi mumkin.
Taqdimotlar tayyorlash mashaqqatli ish: slayddagi faol o'rinni bclgilash va axborotni joylashtirish, boshqaruvchi tugmalami joylashtirish va b.
Odatda ekranning chap tomoni yuqori qismiga e’tibor ko'proq berilishi mumkin. Shutting uchun mutaxassislar asosiy axborotni yoki topshiriqni ana shu qismga joylashtirishni tavsiya qilishadi.
|
| |
