Kanal-tezkor xotira bilan EHMning tashqi qurilmalari orasida
axborot almashinuviga imkon
beradi. Shu tufayli ko’p dasturli rejimni amalga oshirish mumkin bo’ladi. Bittadan ortiq bo’lgan
chiqishga ega uzatish linyasi yoki signallarni uzatish muhitini shina deb atash mumkin. Oddiy
kompyutyerda bir nechta ichki va tashqi shinalar, har bir protsessorda asosiy ma’lumotlarni va
xotira manzillarini uzatish ikkita shinalar mavjud.Bular ma’lumotlar shinasi va manzil shinasidir.
Protsessor shinasi deganda, ko‘pincha ma’lumotlarni uzatish yoki qabul qilish bog‘lanishlari
to‘plami sifatida ifodalangan ma’lumotlar shinasi nazarda tutiladi. Shinaga bir vaqtning o‘zida
qancha signal ko‘p kelib tushsa, vaqtning aniq bir intervalida, u orqali shuncha ko‘p ma’lumotlar
uzatiladi va u shuncha tez ishlaydi.
Ma’lumotlar shinasining raryadliligi avtomagistral yo‘lidagi xarakat yo‘nalishlarining miqdoriga
o‘xshashdir, yo‘nalishlar miqdorini orttirish trassadagi mashinalar
oqimini orttirishga imkon
tug‘diradi. Shunga o‘xshash, razryadlilikni orttirish, unumdorlikni orttirishga olib keladi.
Kompyutyerdagi ma’lumotlar bir hil vaqt oralig‘ida raqamlar ko‘rinishida uzatiladi.
Aniq vaqt intervalida ma’lumotlarning bir birlik bitini uzatish uchun, yo‘qori bosqichdagi
kuchlanish signali jo‘natiladi (5 V atrofida), ma’lumotlarning nol bitini uzatish uchun quyi
bosqichli kuchlanish signali (0 bit atrofida) uzatiladi.
6. kompyuterni testlash
Testli dasturlar
kompyuter konfiguraciyasini, uning tizimli resurslarini identifikaciyalash hamda
nisbiy unumdorlikni diagnostikalash va baholash uchun ishlatiladi.
DOS dasturlari asosiy paketiga Microsoft Diagnostics (MSD.EXE) utilitasi kiradi. Uning
yordamida bir qator murakkab bo’lmagan apparatura nosozliklarini va/yoki tizim fayllarining
noto’g’ri konfiguraciyasini aniqlash mumkin. Bu dasturni tizimli disketada saqlash foydalidir.
Bu maqsadlar uchun ko’pincha Symantec firmasining Norton Diagnostic (Norton Utilites
paketidan), Touchstone firmasining Checkit paketining turli versiyalari
kabi dastur mahsulotlari
ham ishlatiladi.
Checkit, odatda, SHK tizimli konfiguraciyasini aniqlash, uning asosiy komponentalarini
testlash va alohida qims tizimlarning unumdorligini baholash imkonini beradi.
Checkit dasturining imkoniyatlari orasida quyidagi ko’rib chiqishlarni ta’kidlash mumkin:
� adreslanadigan xotira birinchi megabaytining ichidagi bor narsasini;
� uzulish liniyalarini va xotiraga bevosita murojaat qilish kanallarini;
� CMOS xotirasining ichidagi bor narsasini;
� tizimga O’rnatilgan DOS drayverlarining to’liq ro’yxatini.
� tizimga O’rnatilgan DOS drayverlarining to’liq ruyxatini.
Dasturda xotiraning barcha tiplari (standart, kengaytirilgan va qo’shimcha),
tizimli plataning
komponentalari (processor, soprocessor, nazoratchilar), haqiqiy vaqt soatlari, SHK ga ulangan
printerning ketma-ket va parallel portlarining testlari mavjud. Qattiq
disk uchun nazoratchi
testidan tashqari, har bir fizik yo’lakchani tekshiruvchi, nazoratni bo’zmaydigan amallar
qo’llaniladi. Videoqism tizimni nazorat qilishli matnli va grafikli
rejimlar hamda videoxotira
alohida tekshiril adi.
Dastur kiritish qurilmalarini: klaviatura, sichqonchani interaktiv-nazorat qilishni ko’zda tutadi.
Bajarilishi
mumkin:
modemlarni,
tarmoqli
platalarni,
CD-ROM
yuritmalarini
identifikaciyalash,еgiluvchan disklar yuritmalarini testlash, CMOS RAM ni taxrirlash. Va
nihoyat, tizimli plata, qattiq disk (murojaat qilish vaqti va uzatish tezligi), videoqism tizim (alma
shish tezligi) uchun unumdorlikni baholashni bajarish mumkin.
Norton utilitalari (xususan 7.0 versiyasi) paketidan juda ommaviy SYSINFO.EXE (System
Information) utilitasi taqdim еtadigan testlash imkoniyatlarini va kompyuterning asosiy reytingli
parametrlarini ko’rib chiqaniz, bu utilitani qattiq; diskdagi, agar u erda bo’lmasa, disketadagi NU
(Norton Utilites) katalogidan ishga tushirish mumkin.
SYSINFO utilitasi kompyuterning tizimli konfiguraciyasi, uning
asosiy komponentalari va
ularning tavsiflari tugrisidagi ma’lumotlarni taqdim еtadi, hamda butun kompyuterning va uning
alohida qims tizimlarining kiyosiy unumdorligini (SHK ning tanlangan tipik modellariga
nisbatan) baholash imkonini beradi.
Utilita ishlaganda videomonitor еkranida foydalanuvchi bilan muloqat qilish rejimida
foydalanuvchiga qiziqarli bo’lgan malumotlarni o’z ichiga olgan ma’lumot kadrlari aks еttiriladi.
Har bir еkran quyidagilarga еga bo’ladi:
� umumiy sarlavxa � System Information
