2-rasm. Jahonda pirovard energiya iste‟moli tarkibida tiklanadigan energiya
iste‟molining o„zgarishi
―Yashil energetika‖ dunyoning barcha mintaqalarida jadal sur‘atlarda
rivojlanib
bormoqda. Jumladan, 17 ta mamlakatda quyosh va shamoldan olinayotgan
energiya quvvati (gidroenergetikadan tashqari) 10 GVt dan, 45 ta mamlakatda esa
1 GVt. dan oshadi. Agar gidroenergetikani ham hisobga oladigan bo‗lsak, unda 90
dan ortiq mamlakatda 1 GVt, 30 ta mamlakatda esa 10 GVt. dan ortiq tiklanadigan
quvvatlar mavjud. Afrika va Osiyoning rivojlanayotgan mamlakatlarida 150 mln.
kishi quyosh energiyasidan foydalanish imkoniyatiga ega bo‗lishdi
6
.
1-jadval
“Yashil energetika”ning rivojlanish ko„rsatkichlari
2008 y.
2018 y.
2019 y.
Investitsiyalar, mlrd. doll.
130
296
301,7
Elektrenergetika
O‗rnatilgan quvvatlar GVt
1140
2387
2588
Gidroelektrenergiya GVt
885
1135
1150
Shamol energiyasi GVt
121
591
651
Quyosh energiyasi GVt
16
512
627
Isitish tizimi
Quyosh energiyasi yordamida
suv isitish GVt
130
384 421
Transport
Etalon ishlab chiqarish, mlrd. litr
67
111
114
Biodizel ishlab chiqarish, mlrd. litr
12
41
47
Tiklanadigan energiya sohasida siyosat
―Yashil energetika‖ sohasini rivojlantirish 79 169 172 maqsadlariga ega
mamlakatlar soni
100 foiz tiklanadigan elektrenergiya ishlab ...
57
61
chiqarish maqsadiga
ega mamlakatlar
Jahonda 2008-2019 yillarda ―yashil energetika‖ni rivojlantirish uchun sarflangan
investitsiyalar miqdori 2,3 martaga oshgan. Elektr energiyasini
ishlab chiqarish
sohasida t o‗rnatilgan ―yashil energiya‖ quvvatlari 2,3, shamol turbinalari quvvati
5,4, quyosh stansiyalari quvvati 39,2, quyosh energiyasi yordamida isitish
quvvatlari esa 3,2 baravarga o‗sgan. Transport uchun etalon yoqilg‗isi ishlab
chiqarish hajmi 1,7, biodizel yoqilg‗isi miqdori esa 3,9 martaga oshgan. Dunyoda
―yashil energetika‖sohasini rivojlantirishga harakat
qilayotgan mamlakatlar soni
oshib bormoqda. Jumladan, 2008-2019 yillarda ushbu mamlakatlar soni 79 tadan
172 taga qadar ortib, elektrenergiya ishlab chiqarishda to‗liq muqobil energiyadan
foydalanish maqsadiga ega mamlakatlar soni esa 61 nafarga yetdi (5.2.1-jadval).
Enerdata
7
ma‘lumotlari ko‗rsatishicha, 2019
yilda Norvegiya, Braziliya, Yangi
Zelandiya kabi mamlakatlarda elektrenergiya ishlab chiqarishda muqobil energiya
manbalarining ulushi 80%dan yuqori bo‗lgan (5.2.5-rasm).
Germaniya,
Portugaliya, Ispaniya, Yangi Zelandiya, Buyuk Britaniyada
quyosh va shamol
stansiyalari yordamida ishlab chiqarilgan elektrenergiya ulushi jami elektrenergiya
miqdorining 20%idan oshib ketgan (5.2.6-rasm).
Ruminiya
Germaniya
Turkiya
Chili
Portugaliya
Shvesiya
Kanada
Kolumbiya
Venesuela
Yangi
Shvesiya
Chili
Niderlandi
ya
Turkiya
Ruminiya
Belgiya
Italiya
Buyuk
Britaniya
Yangi
Zelandiya
Ispaniya
Portugaliy
a
Germaniy
a
-4,0
6,0
97
6
,
,
82
3
81
,
9
73
,
7
,
6
72
64
,
9
,
7
58
0
,
55
45
1
,
44
,
2
41
,
2
41
,
2
40
60
80
100
0
,
25
,
23
4
23
3
,
9
,
21
0
,
21
16
,
3
8
,
14
5
,
12
0
,
12
7
11
,
11
1
,
10
4
,
16
0
,
26
,
0
