1. “Yashil iqtisodiyotni” rivojlantirishda tiklanadigan energiya manbalarining o„rni

615 
561 
2013 
2020 2025 2030 
2035 
Qayta 
tiklanadigan* 
Suv 
Atom 
Qazib chiqariladigan yoqilg‗i 
Jami 
46
2
48
8
49
3
47
3
42
7
*bioyoqilg‘i, geotermal energiya, shamol va quyosh energiyalari. 
1-rasm.
 
Jahonda energiya manbalariga bo„lgan talabning o„zgarish 
istiqbollari, mln. terajoul 
a) mo„tadil ssenariy
b) jadal ssenariy 
Energiyadan samarali foydalanish hisobiga jahon iqtisodiyoti miqyosida 100 mln. 
terajoulga teng energiya yoki 0,2-1,2 trln. dollar tejalishi mumkin. XIX asrdan 
boshlab energiya ishlab chiqarishning yetakchi manbai hisoblangan qazib 
chiqariladigan yoqilg‗i-energetika manbalari tiklanadigan energiya manbalaridan 
foydalanish hisobiga o‗zgarib boradi. 2030 yilga qadar jahonda elektrenergiya 
ishlab chiqarishning 36%i shamol va quyosh elektr stansiyalari yordamida amalga 
oshiriladi. ―Yashil iqtisodiyot‖ni rivojlantirishga qaratilgan dasturlar samarasi 
tufayli jahon iqtisodiyotining energiya sig‗imkorligi 2050 yilga qadar 50%ga 
qisqarishi, yaqin 20 yilda tabiiy resurslarni iste‘mol qilish hajmining kamayishi 
hisobiga 0,9-1,6 trln. dollar mablag‗ tejalishi mumkin. Dunyo energiya 
iste‘molining ortib borishi, insoniyatning tabiatga salbiy ta‘siri natijasida vujudga 

kelayotgan ekologik muammolarning keskinlashuvi jahon energetika balansida 
tiklanadigan energiya manbalari ulushining jadal sur‘atlarda oshishini ta‘minlaydi. 
Jahonda tiklanadigan energiya manbalariga ko‗proq e‘tibor qaratishga quyidagi 
omillar ta‘sir ko‗rsatadi:
-
tiklanadigan
energiya
manbalarini o‗zlashtirishda
ilg‗or
texnologiyalarni qo‗llash hisobiga narx raqobatining o‗sishi;
-
ushbu sohaning rivojlanishi uchun ijobiy ta‘sir etuvchi siyosiy 
tashabbuslarning ommalashuvi;
-
sohani moliyalashtirish uchun qulay investitsiya muhitining yaratilishi;
energetik va ekologik muammolarni hal qilish masalasi;
-
rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyotida energiyaga bo‗lgan talabning 
ortib borishi;
-
barchaga energiyadan foydalanish imkoniyatini yaratish va energetik 
yetishmovchilikdan qutilish.
Shuningdek, BMT Sanoatni rivojlantirish tashkiloti (UNIDO) tomonidan ishlab 
chiqilgan energiya strategiyasi ―yashil energetika‖ni rivojlantirishni qo‗llab-
quvvatlaydi. Ushbu strategiyani amalga oshirishda quyidagi ustuvor vazifalar 
muhim ahamiyat kasb etadi
-
aholining kam daromadli qatlamini tiklanadigan energiya manbalariga 
asoslangan zamonaviy energiya xizmatlari bilan ta‘minlash darajasini oshirish;
-
sanoatda 
energiya 
sig‗imkorligini 
pasaytirish 
evaziga 
sohaning 
raqobatbardoshlik darajasini kuchaytirish;
-
sanoatda issiqxona gazlarini atmosferaga chiqarish hajmini qisqartirish 
hisobiga iqlim o‗zgarishlariga salbiy ta‘sirni kamaytirish va muqobil energiya 
manbalaridan foydalanishni rag‗batlantirish;
-
korxonalarning qishloq joylarda muqobil energiya manbalaridan foydalanish 
hisobiga uzoq muddatli faoliyat ko‗rstishini ta‘minlash va samaradorligini oshirish.

Download 0,92 Mb.