615
561
2013
2020 2025 2030
2035
Qayta
tiklanadigan*
Suv
Atom
Qazib chiqariladigan yoqilg‗i
Jami
46
2
48
8
49
3
47
3
42
7
*bioyoqilg‘i, geotermal energiya, shamol va quyosh energiyalari.
1-rasm.
Jahonda energiya manbalariga bo„lgan talabning o„zgarish
istiqbollari, mln. terajoul
a) mo„tadil ssenariy
b) jadal ssenariy
Energiyadan samarali foydalanish hisobiga jahon iqtisodiyoti miqyosida 100 mln.
terajoulga teng energiya yoki 0,2-1,2 trln. dollar tejalishi mumkin. XIX asrdan
boshlab energiya ishlab chiqarishning yetakchi
manbai hisoblangan qazib
chiqariladigan yoqilg‗i-energetika manbalari tiklanadigan energiya manbalaridan
foydalanish hisobiga o‗zgarib boradi. 2030 yilga qadar
jahonda elektrenergiya
ishlab chiqarishning 36%i shamol va quyosh elektr stansiyalari yordamida amalga
oshiriladi. ―Yashil iqtisodiyot‖ni rivojlantirishga qaratilgan dasturlar samarasi
tufayli jahon iqtisodiyotining energiya sig‗imkorligi 2050 yilga qadar 50%ga
qisqarishi, yaqin 20 yilda tabiiy resurslarni iste‘mol
qilish hajmining kamayishi
hisobiga 0,9-1,6 trln. dollar mablag‗ tejalishi mumkin. Dunyo energiya
iste‘molining ortib borishi, insoniyatning tabiatga salbiy ta‘siri natijasida vujudga
kelayotgan ekologik muammolarning keskinlashuvi
jahon energetika balansida
tiklanadigan energiya manbalari ulushining jadal sur‘atlarda oshishini ta‘minlaydi.
Jahonda tiklanadigan energiya manbalariga ko‗proq e‘tibor qaratishga quyidagi
omillar ta‘sir ko‗rsatadi:
-
tiklanadigan
energiya
manbalarini o‗zlashtirishda
ilg‗or
texnologiyalarni qo‗llash hisobiga narx raqobatining o‗sishi;
-
ushbu sohaning rivojlanishi uchun ijobiy ta‘sir
etuvchi siyosiy
tashabbuslarning ommalashuvi;
-
sohani moliyalashtirish uchun qulay investitsiya muhitining yaratilishi;
energetik va ekologik muammolarni hal qilish masalasi;
-
rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyotida energiyaga bo‗lgan talabning
ortib borishi;
-
barchaga energiyadan foydalanish imkoniyatini
yaratish va energetik
yetishmovchilikdan qutilish.
Shuningdek, BMT Sanoatni rivojlantirish tashkiloti (UNIDO) tomonidan ishlab
chiqilgan energiya strategiyasi ―yashil energetika‖ni rivojlantirishni qo‗llab-
quvvatlaydi. Ushbu strategiyani amalga oshirishda
quyidagi ustuvor vazifalar
muhim ahamiyat kasb etadi
-
aholining kam daromadli qatlamini tiklanadigan energiya manbalariga
asoslangan zamonaviy energiya xizmatlari bilan ta‘minlash darajasini oshirish;
-
sanoatda
energiya
sig‗imkorligini
pasaytirish
evaziga
sohaning
raqobatbardoshlik darajasini kuchaytirish;
-
sanoatda issiqxona gazlarini atmosferaga chiqarish
hajmini qisqartirish
hisobiga iqlim o‗zgarishlariga salbiy ta‘sirni kamaytirish va muqobil energiya
manbalaridan foydalanishni rag‗batlantirish;
-
korxonalarning qishloq joylarda muqobil energiya manbalaridan foydalanish
hisobiga uzoq muddatli faoliyat ko‗rstishini ta‘minlash va samaradorligini oshirish.
