Yog‘ochning o‘zak qismi o‘tkir hidli bo‘lib, unda yuqoridagi moddalar ko‘p
bo‘ladi. Yangi kesilgan, shuningdek, igna bargli daraxtlar yanada o‘tkir hidli
bo‘ladi. Yog’och
qurigan sayin hidsizlanib boradi, ba’zan hidi o‘zgarib ketadi.
Hidning o‘zgarishi yog‘ochning buzilishiga ham bog‘liq.
Texnika xavfsizligi, ishlab chiqarish tozaligi va gigiena qoidalari
Maktablarda o‘quvchilarning davomati, o‘zlashtirishlari, kasb-hunarlarni
puxta o‘rganishlarini ta’minlash
maqsadida umummaktab miqyosida, Maktab va
maktablararo o‘quv ishlab chiqarish kombinata o‘quv ustaxonalarida qat’iy
tartibintizom o‘rnatilishi shart. Aks holda ulug‘ rus pedagogi S. Makarenko
aytganidek: «intizomsiz maktab suvsiz tegirmon» bo‘lib qoladi.
Shu boisdan o‘quv ustaxonalarida olib boriladigan
mehnat darslarida ham
o‘quvchilar quyidagi tartib-intizomga qat’iy rioya qilishlari kerak:
1. O’quvchilar mehnat darslariga muntazam ravishda, kechikmasdan
qatnashishlari shart. Chunki o‘quvchilar amalny mashg‘ulotlarni faqatgina o‘quv
ustaxonalaridagina bajarysh imkoniga ega bo‘ladilar.
Bu ishlarni uyda bajarish
imkorniyat ularda bo‘lmaydi. Shuni e’tiborga olib ham mehnat darslari amaliy
mashg‘ulotlar yuzasidan uyga vazifa beriladi. Demak o‘quvchi darsga kelmasaa
o‘rganayotgan kasb-hunari borasida ko‘nikma va mehnat
malakalari hosil qilish
imkoniga eg‘a bo‘lmay qolmaydi
2. Har bir o‘quvchi dars vaqtida o‘ziga birkitilgan ish o‘rnida o‘tirishi va
ishlashi shart Buning uchun ish o‘rinlari o‘quvchilar soniga qarab yetarli bo‘lishi
shart. Bu hol o‘quvchilarning ishsiz qolmasliklari va topshiriqlarni o‘z vaqtida
bajarishlarini ta’minlashga yordam beradi.
3. Dars vaqtida o‘quvchilarning bir joydan boshqa joylarga ko‘chib
yurishlariga ruxsat etilmaydi. Bu hol ish o‘rinlarining (dastgohlarning, asbob-
uskunalarning, stanoklarning) bo’sh
qolmasligi, ulardan uzoq vaqt mobaynida
foydalanish imkonini beradi. Shuning uchun ish o‘rinlarini, unga tegishli asbob-
uskunalarni nomerlab ish o‘rniga o‘quvchilarni qat’iy
biriktirib, ularning
javobgarligini orttirish kerak. O’quvchi imkoni boricha maktabni bitirib ketgunga
qadarli o‘ziga biriktirilgan ish o‘rnida o‘tirishi va ishlashini ta’minlash maqsadga
muvofiqdir.
4. Har bir o‘quvchi sanitariya va gigiyena qoidalariga rioya qilgan holda
amaliy mashg‘ulotlarga o‘zining maxsus ish kiyimini olib kelishi va shu kiyimda
ishlashi kerak (imkoni boricha o‘quv ustaxonalarida mavjud bo‘lgan o‘quvchilar
uchun mo‘ljallangan maxsus ish kiyimidan umumiy
maqsadda foydalanmaslik
kerak. Chunki bu kiyimni bir hafta davomida salomatligi turlicha bo‘lgan 10—15
o‘quvchi kiyadi, bu esa ba’zi o‘quvchilar salomatligiga salbiy ta’sir etishi mumkin).
5. O’quvchilar grafik asosida vaqt-vaqti bilan navbatchilik qiladilar. Ular
o‘quvchilarga zagotovkalar, asbob-uskunalar tarqatadilar. Ishdan so‘ng ularni
yig‘ishtirib, joy-joyiga qo‘yadilar va o‘quv ustaxonasini supurib-sidirib tozalaydilar.
6. Amaliy mashg‘ulotlarni tanaffussiz o‘tkazish maqsadga muvofiqdir. Chunki
tanaffus qisqa muddat davomida o‘quvchilarning havoyi bo‘lib qolishlariga, undan
so‘ng ularning ilgarigidek ishga kirishib ketishlariga salbiy ta’sir etadi.
Shuning
uchun mashg‘ulotni tanaffussiz davom ettirib, tanafnafus hisobiga mashg‘ulotni bir
oz ilgariroq tugatishga ruxsat etiladi.
7. Mashg‘ulotdan so‘ng har bir o‘quvchi o‘z ish o‘rnini tozalab, asboblarni
tartibga keltirib, ortiqcha materiallarni, chala yoki tayyor ishlarni o‘qituvchi yoki
ishlab chiqarish masteriga topshirib, yuzqo‘llarini yuvib, joyjoylariga o‘tiradilar.
8. O’qituvchi darsga yakun yasab, o‘quvchilarning ishlarini baxolab, kuzatish
davomidagi qo‘yilgan
baholarni umumlashtirib, o‘qib eshittiradi. So‘ng
o‘quvchilarga javob beradi.
