|
2-mavzu: Fe’l va ravish so‘z turkumlari sifatida Mashgʻulot rejasi
|
| bet | 7/14 | | Sana | 13.01.2024 | | Hajmi | 54,64 Kb. | | #136286 |
Bog'liq 2-amaliy.Fe’l va ravish so‘z turkumlari sifatida295-mashq. Matnni o‘qing. Aniq nisbatdagi fe’llarni aniqlang.
Yomg‘ir kechasi tindi. Beg‘ubor zangori osmonda lovullagan quyosh nuri koʻm-ko‘k barglar, baxmal sabzalar orasiga to‘kilmoqda. Hamma dalada. Bog‘larda ko‘klam taraddudi.
O‘qishdan keyin rasm to‘garagida mashg‘ulot o‘tkazib, kechroq uyga keldim. Oyim issiq non yopib qo‘ygan ekanlar. Ovqatlanib bo‘lganimdan so‘ng oyim:
– Darsingni keyinroq tayyorlaysan. Bobongning qorni ochib qoldi. Tezroq ovqat olib bor! – deb qo‘limga non bilan ovqatni tutqazdilar. Dalaga jo‘nadim. O‘rtog‘im Abboslarning bog‘iga yaqinlashganimda qarshimdan qafas ko‘tarib Mahkam, Xoltoy va Sharifjonlar chiqib qolishdi. (G‘ayratiy)
296-mashq. Orttirma nisbatdagi fe’llarni aniqlang. Nisbat yasovchi qo‘shimchalar tagiga chizing.
1. Anvar boyagicha kuldi. (A. Qodiriy) 2. Umrida minbarga chiqmagan Mirvali bangi ham, o‘zicha aytganda, mehrobga so‘zga chiqib, so‘zining oxirida hammani kuldiradi. (A. Qodiriy) 3. Jo‘ra boboning to‘rig‘i uloqqa jipsroq chopdi. (T. Murod) 4. Andijonda yuz bergan vahshatlar xabarini Samarqandga yetkazish uchun loy sachratib ot choptirib borayotgan Tohir endi Quvaga yaqinlashdi. (P. Qodirov) 5. G‘ulomjon, uzoq yillar og‘ir yotib turgan kasalday, bahor va yoz pallalarini qishloqda istirohat bilan o‘tkazdi. (M. Ismoiliy) 6. Navoiy o‘zi tengi keladigan Mirzabekni ichkilikdan qaytarishga, unda she’r va musiqiyga havas uyg‘otishga harakat qilardi. (M. Osim) 7. U qayroqi bug‘doy unidan yog‘li patir, somsa yopdi, qatlama pishirdi. (I. Rahim) 8. – Necha marta ko‘rgansan, kelgan kuni ko‘rsatdim-ku, – dedi Erali qavat-qavat qilib buklangan xatni serjantga uzatarkan. (I. Rahim) 9. Obid aka buklama pichog‘ini tarvuzning dumiga shunday tegizishi bilan tarvuz yorilib ketdi. (O‘. Umarbekov)
Orttirma nisbat shakli qanday qo‘shimchalar bilan yasaladi?
297-mashq. Berilgan fe’llarga turli orttirma nisbat qo‘shimchalarini qo‘shing. So‘ng ayni bir fe’ldan yasalgan orttirma nisbat shakllarini ketma-ket almashtirib gap tuzing.
Namuna: to‘lmoq – to‘ldirmoq, to‘lg‘izmoq. Nodir qopni olma bilan to‘ldirdi. Nodir qopni olma bilan to‘lg‘izdi.
Ichmoq, o‘tmoq, ketmoq, uzaymoq, chiqmoq, to‘lmoq, botmoq, kiymoq, oqmoq, yurmoq.
Orttirma nisbatning bir o‘zakdan turli qo‘shimcha bilan yasaluvchi shakllarini ma’nodosh shakllar deyish mumkinmi?
|
| |
