99
Agar yirik to‘ldiruvchi bo‘shliqligi (shag‘al yoki chaqiq tosh) – V
bo‘sh.yir.
bo‘lsa, unda betonning maksimal tashkil etuvchisi mayda to‘ldiruvchi hisoblanadi
– V
mayda
= 0,01V
bo‘sh.yir.
(0,01-bo‘shliqlik foizda keltirilgan).
U holda mayda va yirik to‘ldiruvchilar aralashmasi bo‘shliqligi quyidagiga
teng:
100
.
.
.
.
min
.
йир
буш
май
буш
арал
V
V
V
, (19)
Misol: agar shag‘al bo‘shliqligi 32% bo‘lsa, qumning bo‘shliqligi esa 27%
bo‘lsa, u holda shag‘al va qumning minimal bo‘shliqligi 8,6% ni tashkil etadi.
Bunda shartli ravishda yirik to‘ldiruvchilar orasidagi bo‘shliq mayda
to‘ldiruvchilar bilan to‘ldirilishini nazarda tutiladi. Lekin amaliyotda yirik
to‘ldiruvchi donalari bir-biriga yaqin joylashganda qum o‘tishi qiyinlashadi va
bo‘shliq hosil bo‘ladi.
Nazorat savollari
1.Beton tayyorlashda to‘ldirgichlarning tutgan o‘rnini keltiring?
2. Beton xususiyatlariga va tannarxiga to’ldirgichlar qanday ta'sir etadi?
3.To‘ldiruvchilarning qanday asosiy xususiyatlari mavjud?
4.Uyma zichlik nima?
5.To‘ldiruvchilar g‘ovakligi, zarrachalari orasidagi bo‘shliqlik qanday aniqlanadi?
6.To‘ldiruvchilarning namligi va suv shimuvchanligi qanday aniqlanadi?
7.To‘ldiruvchilar qanday zarrachalar shakli va o‘zaro joylanishiga ega?
5 – AMALIY MASHG‘ULOT: TABIIY TO‘LDIRUVCHILAR
