355
va oziq-ovqat sanoatida keng foydalaniladi. Zig„ir kunjarasi mollar, ayniqsa, yosh
mollar uchun qimmatli va to„yimli oziq hisoblanadi.
Zig„irning qayta ishlash jarayonida ajratib olinadigan kunjarasi va shroti
tarkibi oqsilga boy bo„lib, chorva mollari uchun to„yimli ozuqa hisoblanadi. Zig„ir
kunjarasining tarkibida 30-36% gacha oqsil, 8,6% gacha moy
va boshqa ozuqalar
bor. 100 kilogramm kunjara 115 ozuqa birligiga, 28,5
kilogramm yengil hazm
bo„luvchi oqsilga ega. 100 kilogramm shrot esa 103 ozuqa birligiga ega. Zig„irdan
olingan kunjara va shrot boshqa ekin turlaridan olingan shu mahsulotlarga
nisbatan oqsilga boy hisoblanadi
.
Moyli zig„irdan ya‟ni, poyasi baland bo„yli (mejeumka)
nav va
namunalaridan tola ishlab chiqarish ham mumkin. Tola chiqish bu nav va
namunalarda 3-13% ni tashkil etadi. Rivojlangan
mamlakatlarda shohlangan, tola
ishlab chiqarishga yaroqsiz zig„ir poyalaridan sanoatda yuqori sifatli yozuv
qog„ozlari ishlab chiqariladi.
Tarixi. Zig„irning vatani Janubi-G„arbiy va Sharqiy Osiyo.
Markaziy
Osiyoda jumladan, O„zbekistonda zig„ir eng qadimiy moy beruvchi o„simlik
hisoblanadi. Марказий Осиѐда zig„ir - yog„ ishlab chiqarish uchun lalmi, tog„oldi
va shartli sug„oriladigan maydondarda yetishtirilib kelingan va kelinmoqda.
So„nggi yillarda O„zbekistonning lalmi yerlarida 4,5
ming gektarga ekilgan,
o„rtacha hosil 4,5-5,0 s/ga etgan. Lalmi yerlarda 5-6 s/ga, suvli yerlarda 10-15 s/ga
urug„ olinadi.
