|
, № 1 “Pedagogik mahorat” Ilmiy-nazariy va metodik jurnal
Pdf ko'rish
|
| bet | 214/347 | | Sana | 10.01.2024 | | Hajmi | 6,23 Mb. | | #133952 |
Bog'liq pedagogik mahorat 2022 12022, № 1 “Pedagogik mahorat” Ilmiy-nazariy va metodik jurnal
153
Marhabo AVAZMATOVA
Oʻzbekiston Milliy universiteti
tayanch doktoranti
CHET TILLARINI ONLAYN TARZDA SAMARALI OʻQITISHNING NAZARIY
ASOSLARI
Ushbu maqolada chet tillarini onlayn oʻqitish, uning turlari hamda onlayn ta’limning boshqa ta’lim
turlaridan farqli jihatlari ilmiy tahlil etilgan holda onlayn ta’limni samarali tashkil etish uchun ishlab
chiqilgan: tadqiqodlar ham jamiyati va konnektivizm nazariyalari qiyoslangan holda tadqiq etildi.
Kalit soʻzlar: onlayn ta’lim, masofaviy ta’lim, sinxron onlayn dars, asinxron onlayn dars, nazariya,
tadqiqotlar hamjamiyati, konnektivizm.
В данной статье исследован онлайн-обучение иностранному языку, виды онлайн-обучения и
различия между онлайн-образованием и другими видами образования. В исследовании сравниваются
теории онлайн-образования: исследовательское сообщество и коннективизм, которые разработаны
для организации эффективного онлайн-образования.
Ключевые слова: онлайн-образование, дистанционное обучение, синхронный онлайн-курс,
асинхронный онлайн-курс, теория, исследовательское сообщество, коннективизм.
This article provides a scientific analysis of online language teaching, its types, and the differences
between online education and other types of education.The study compares the learning theories of online
education: community of inquiry and connectivism that are developed to organize effective online education.
Key words: online learning, distance learning, synchronous online learning, asynchronous online
learning, theory, community of inquiry, connectivism.
Kirish. 2019-2020-oʻquv yilida COVID-19 kasalligi butun dunyo mamlakatlarida har bir sohaga oʻz
ta’sirini oʻtkazdi. Albatta, bu kasallik tufayli joriy etilgan pandemiya ta’lim tizimiga ham katta ta’sir
oʻtkazdi. Natijada, dunyoning boshqa mamlakatlari qatori Oʻzbekiston ta’lim tizimi ham bir necha tasodifiy
qarorlar olishga majbur boʻldi. Bulardan biri COVID-19 pandemiyasi tufayli barcha oliy ta’lim muassasalari
vaqtincha karantin uchun yopildi va oʻqitish tizimi toʻliqligicha onlayn shaklda olib borildi. Hech qanday
tayyorgarliksiz onlayn tarzda oʻqitish talabalarga ham oʻqituvchilarga ham birdek ba’zi qiyinchiliklarni
vujudga keltirdi. Onlayn oʻqitish davomida ba’zi kamchiliklarga yoʻl qoʻyilgan boʻlsada, bu Oʻzbekiston
ta’lim tizimiga birinchi marta onlayn ta’limning kirib kelishi sifatida metodist olimlar oldiga onlayn ta’lim
shaklini ilmiy oʻrganishdek muhim vazifani qoʻydi. An’anaviy ta’limni samarali tashkil etish uchun bir
necha yillardan buyon olimlar tomonidan nazariyalar tavsiya etilib kelinganidek, onlayn ta’limni
muvaffaqqiyatli olib borish uchun ham ma’lum bir nazariyalar ishlab chiqilgan. Onlayn ta’limni samarali
olib borish uchun tavsiya etilgan ta’lim nazariyalarini muhokama qilishda noldin, onlayn ta’limga olimlar
tomonidan berilgan ta’riflarni tahlil etgan holda ushbu ta’limni boshqa ta’lim turlaridan farqini koʻrsatib
oʻtamiz. Bir necha ilmiy tadqiqot ishlarini tahlil qilish chogʻida onlayn ta’lim atamasi masofaviy ta’lim,
virtual ta’lim, aralash ta’lim, elektron ta’lim atamalari bilan sinonim sifatida almashtirilib ishlatilishi ma’lum
boʻldi. Lekin S.Bartley va J.Goleklarning ta’kidlab oʻtishlaricha onlayn ta’lim masofaviy ta’limning
shaklidir va soʻnggi yillarda masofaviy ta’limning eng yirik sektoriga aylandi [2].
Respublikamiz olimlaridan D.M.Sayfurov onlayn ta’limni kompyuterli tarmoq texnologiyalari deb
ataydi va bu ta’lim shaklini masofadan oʻqitishning bir turi sifatida keltirib oʻtadi [20]. Oʻz navbatida,
N. Mannanova ham oʻzining falsafa doktorligi uchun yozilgan dissertatsiyasida onlayn ta’limni masofaviy
ta’limning bir turi sifatida keltirib oʻtgan [15]. A.E.Ibraymov esa onlayn ta’limni masofaviy ta’limni
tashkillashtirishdagi texnologiyalardan biri sifatida sanab oʻtadi va uni elektron texnologiya deb atagan holda
unga quyidagicha ta’rif beradi: “Internet tarmogʻi orqali tinglovchilarni oʻquv-metodik materiallar bilan
ta’minlash hamda turli xil interfaol aloqalar vositasida tyutor bilan tinglovchining oʻzaro oʻquv faoliyatini
tashkil etish orqali amalga oshiriladi. Bu bugungi kunda istiqboli porloq va rivojlanib borayotgan masofaviy
oʻqitish texnologiyasi hisoblanadi” [11, 36]. Masofaviy ta’lim M.Mooreva, G.Kearsleyning ta’riflashicha,
“Bu rejalashtirilgan taʼlim boʻlib, unda oʻqitish odatda ta’lim olish joyidan boshqa joyda sodir boʻladi,
ta’limni olib borish uchun texnologiyalarni hamda maxsus institutsional tashkilotni talab qiladi” [14, 2].
Masofaviy
ta’limni
respublikamiz
olimlaridan
A.A.Abduqodirov,
A.X.Pardayev,
A.D.Asqarov,
Gʻ.V.Eldasheva, A.Ibraymovlar ilmiy oʻrgangan boʻlsalar, Rossiya olimlaridan A.L.Abramovskiy,
A.A.Andreyevlar ilmiy tadqiq etganlar. Yuqorida berilgan olimlarning ilmiy ishlarini oʻrganib, quyidagi
xulosaga kelish mumkin masofaviy ta’lim pochta, radio, e-mail, televideniya yoki internet orqali olib
https://buxdu.uz
|
| |
