Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati

147 
2.
D.D.Baynazarova, M.E.Toirova Ona tili. Umumiy o‘rta ta’lim 
maktablarining 3-sinf uchun darslik. IV-qism. Toshkent: “Novda Edutainment”. 
2023y. 96-bet. 
BOSHLANG‘ICH SINFLARDA O‘ZLASHTIRMOVCHILIKNING 
OLDINI OLISHGA YO‘NALTIRILGAN TADBIRLAR 
 
Jo‘rayeva Ozoda Saloydin qizi 
Kattaqo‘rg‘on tuman 41- maktab o‘qituvchisi 
 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada bo‘sh o‘zlashtiruvchi o‘quvchilar bilan olib 
boriladigan pedagogik ishlarning mazmuni aks etgan. Bo‘sh o‘zlashtiruvchi 
o‘quvchilarni keltirib chiqaruvchi sabablar tahlil qilingan. Bo‘sh o‘zlashtiruvchi 
o‘quvchilar bilan ishlashga oid metodik tavsiyalar berilgan. 
Kalit so‘zlar: 
o‘zlashtirish, natija, hamkorlik, individual ishlash, bo‘sh 
o‘zlashtirish, tizimli ishlar. 
Respublikamizda ta’lim va tarbiya borasida amalga oshirilayotgan 
islohotlarning tub mohiyati bilimdon, aqlan rivojlangan, ongli, zamonaviy 
dunyoqarashga ega, jismonan sog`lom, axloqan pok, erkin, ijodkor , komil insonni 
shakllantirishdan iborat. Mamlakatimizda sog'lom va barkamol avlodni tarbiyalash, 
farzandlarimizni ijodiy va intellektual salohiyatini ro'yobga chiqarish, ularni XXI asr 
talablariga to'liq javob beradigan shaxslar qilib voyaga yetkazish barchamizning ezgu 
vazifamiz. 
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilar shaxsining shakllanishi o‘quv faoliyati kichik 
maktab yoshidagi o‘quvchi uchun nafaqat bilish jarayonlarining yuqori darajada 
rivojlanishi, balki shaxsiy xususiyatlarini rivojlantirish uchun ham imkoniyat 
yaratadi. Bu faoliyatlar asosida muvaffaqiyatga erishish motivlari bilan bogliq 
bo‘lgan shaxsiy xususiyatlar tarkib topa boshlaydi. Kirishish motivi tabiiy psixologik 
ehtiyoj hisoblanib, bu motiv ularga kuchli emotsional zo‘riqishni beradi. Bu 
xususiyatlar aslida bog‘cha davridan boshlab yuzaga kela boshlaydi va kichik maktab 

148 
davrida, shuningdek o‘smirlik davrida ham yaqqol ko‘zga tashlanadi. Kichik maktab 
yoshidagi bolalar kattalarning u haqidagi fikr va bergan baholariga qarab, o‘zlariga- 
o‘zlari baho beradilar. 
O‘quvchilar o‘zlashtirmasligining oldini olishga yo‘naltirilgan maktabda 
o‘tkaziladigan tadbirlar. 
Maktab jamoasining o‘quvchilar o‘zlashtirilmasligining oldini olish bo‘yicha 
olib boriladigan ishlarning muvaffaqiyatining ma’muriyat, kasaba uyushmasi va 
“Kamalak” bolalar tashkilotining qobiliyatiga bog‘liq bo‘ladi. 
Ilg‘or o‘quvchilar ishidagi tajribalarni umumlashtirish va eksperimental 
tadqiqotlardan ma’lum bo‘lishicha o‘zlashtirmaslikning oshirilishi bo‘yicha 
umumlashtirish ta’birlaridan tashqari dastlabki jamoalardan sinflararo guruhiy va 
individual profilaktik tadbirlar ham zarur. 
Boshlang‘ch 
sinflarda 
o‘zlashtirilmaslikning 
oldini olishga yo‘naltirilgan tadbirlar tizimini 
ishlab chiqish, avvalo, kichik maktab yoshidagi 
o‘quvchilar aqliy taraqqiyotining o‘ziga xos xususiyatlarini yaxshi bilishni taqozo 
etadi. 
Sinfda o‘tkaziladigan tarbiyaviy ta’sir o‘qituvchilar, ota – onalar, jamoatchilik 
va o‘quvchilar tashkilotlarining kuchlarini o‘quvchilarning o‘qish muvafaqqiyatiga 
tarbiyaning ta’sirini oshirish maqsadida birlashtirish bilan bog‘liq. O‘qishda 
qiynalayotgan bolalarga nisbatan qulay ahloqiy iqlim yaratish muhimdir. Bunda 
birinchi navbatda bolaning ustidan kulish, haqoratlashlariga yo‘l qo‘ymaslik, ta’sirini 
antipedagogik usullarga yo‘l bermaslik zarur. 
Bunday iqlim yakdil tashkil e’tilgan jamoadagina yaratish mumkin. Shuning 
uchun ham o‘zlashtirmaslikning oldini olishning muhim tarbiyaviy ta’sirlaridan biri 
o‘quvchilar jamoasida birdamlikni tarbiyalash, o‘qishga nisbatan ijobiy munosabatni 
tarbiyalashda yoshlar tashkilotining rolini oshirish bo‘yicha tadbirlar tashkil e’tish 
muhim hisoblanadi. 

Download 2,09 Mb.