145
shug‘ullanish lozim. O‘quvchilarga murakkab mavzularni didaktik o‘yinlar,
ko‘rgazmalar, AKTdan foydalanib dars o‘tish lozim. Murakkab mavzularni faqat bir
soatmas ikki, uch soatdan takrorlab shug‘ullanib, o‘quvchi shu mavzuni mazmunini
to‘la qonli, batafsil tushunib olmagunga qadar shu mavzu ustida ishlash lozim.
O‘quvchi mavzuni tushunib olgandan so‘ng uni oziga
mustaqil bajarish uchun
topshiriq sifatida berish lozim. O‘quvchi o‘sh mavzuni o‘zi mustaqil bajara olsagina
u o‘sha mavzuni batafsil tushungan bo‘ladi. Masalan: matematikada murakkab
masala va misollar bor.
Do‘konga birinchi kuni 250 ta ichimlik, ikkinchi kuni ikki marta ortiq ichimlik
va uchunchi kuni esa uch marta ortiq ichimlik keltirildi. Do‘konga jami qancha
ichimlik keltirilgan.
Masalaning avval qisqacha sharti tuziladi. Keyin esa yechimi va javobi
topiladi. Berilgan:
1-
kuni-250 ta
2-
kuni-? 2marta
ortiq
3-
kuni-? 3marta ortiq
Hammasi-? Ta ichimlik
Yecich: 250*2=500 500*2=1000 1000+250=1250
Javob: Do‘konga hammasi bo‘lib 1250 ta ichimlik keltirilgan.
Misol: x-2904=3705+230
x-2904=3935
x=3935+2904
x=6839
6839-2904=3705+230
1)
6839-2904=3935
2)
3705+230=3935
Ona tili fanidan mashqlarni tahlil qilish
Chiroyli kapalak gulag qo‘ndi.
146
Nima?-kapalak,qanday kapalak?-chiroyli kapalak, nima qildi? Qo‘ndi, nimaga?-
gulga, nimaga qo‘ndi?-gulga qo‘ndi.
So‘zlarni o‘zaro bog‘lovchi qo‘shimchalar mavzusida o‘quvchilar chi, dosh, li,
siz, zor, kor so‘zlarni o‘zaro bog‘lovchi qo‘shimchalar orqali har-xil so‘zlar,
so‘zlardan gaplar tuza olishlari lozim. Masalan: gul so‘zidan har-xil so‘zlar tuzish
mumkin.
Gul-gulchi, gulli, gulsiz, gulzor. Gulchi gulzordan chiroyli guldasta yasadi.
Paxta-paxtazor, paxtakor, paxtali, paxtasiz. Paxtazorda paxtakorlar paxta
terishmoqda.
O‘qish fanidan esa murakkab mavzularni qismlarga bo‘lib o‘qib o‘rganishadi.
Mavzu yuzasidan savol-javob o‘tkazilib mavzu mustahkamlanadi.
Mavzularni o‘quvchilarni
ongiga yetkazib bera olish, ularni shu mavzu
bo‘yicha malakasini shakllantirish bu o‘qituvchining bilimiga hamda pedagogik
mahoratiga bog‘liq. O‘qituvchi kuchli bilimga ega bo‘lsagina u har qanday mavzuni
yoritib tushuntirib bera oladi. Hozirgi zamonaviy o‘qituvchi murakkab mavzularni
tushuntirib, yoritib bera oladigan kengaytirilgan dars
ishlanmalarini yaratib shu
asosida darslarni o‘tishi kerak. Yosh endi o‘qituvchilik kasbiga qadam qo‘ygan
o‘qituvchilarimiz uchun murakkab deb topilgan mavzular bo‘yicha kengaytirilgan
dars
ishlanmalari
va
tavsiyalar
yaratish kerak bo‘ladi. Chunki yosh
o‘qituvchilarimizga bu uslubiy qo‘llanma sifatida qo‘l keladi.
Oqituvchilarimizni ko‘proq o‘z ustida ishlashlari va zamonaviy ta’lim asosida
dars berishlari uchun Prezidentimiz o‘qituvchilarni rag‘batlantirish usullarini
ko‘paytirmoqda va ordenlar bilan taqdirlamoqdalar
