|
3 (79) 2021 pedagogik mahorat
Pdf ko'rish
|
| bet | 145/344 | | Sana | 07.12.2023 | | Hajmi | 3,37 Mb. | | #113345 |
Bog'liq Pedagogik mahorat 3-son 2021 yil3 (79) 2021
PEDAGOGIK MAHORAT
111
xulosalari, ayblovlari aslida mohiyatan Chor mustamlaka istibdod tuzumi milliy davlatchiligimiz, milliy
oʻzligimiz, an’ana, urf-odat, marosim, qadriyatlarimizni toptalishi, millatga, nohaqliklari aks etgandi.
Mustamlaka davrida mustamlakachilar xalqimiz uchun qadrlashning umuminsoniy tamoyillarini
barqaror qilish u yoqda tursin, haqiqiy qadriyatshunoslik nuqtayi nazaridan tadqiqotlar olib borishga ham izn
berilmas edi. Faqat asrimizning 60-yillariga kelib, qadriyatlar muammosi ba’zi mutaxassislar tomonidan
tahlil qilina boshlagan boʻlsa-da, u haqda erkinlik chegaralangan edi. Shu oʻrinda aytish kerakki, milliy
qadriyatlarimiz 1990-yillargacha falsafa darsliklarida alohida mavzu sifatida yaqqol koʻzga tashlanmadi va
oʻz oʻrniga ega boʻlmadi. Oʻsha davrda yoshlarimizga xalqimizga taalluqli boʻlgan aksiologik bilimlar hech
bir ta’lim muassasasida berilmas edi. Xalqimiz shunday qarshiliklarga uchrashiga qaramasdan oʻsha davrda
mard va jasur shoirlarimiz millatimizni uning tarixini aks ettiruvchi soʻzlarini oʻz qalamlarida bayon etishdan
hech choʻchimadilar. Afuski, ularning koʻplari otilgan boʻlsa, ba’zilari surgun qilindi. Ammo shuni alohida
ta’kidlab oʻtishimish kerakki, davlatimiz hali mustaqillikka erishmay turib 1989-yilda oʻzbek tiliga davlat tili
maqomi berilishi, 1990-yil Navroʻz bayramini umumxalq milliy bayram sifatida e’lon qilinishi va ushbu
bayramlarni keng nishonlashi yuqorida qayd etilgan mardliklarning bir nishonasi edi.
Oʻzbekiston Respublikasi 1991-yil 31-avgustda oʻz mustaqilligini qoʻlga kiritgach qadriyatlar
toʻg’risidagi qarashlarimiz shitob bilan oʻzgardi. Sobiq Ittifoqning ilgari ulug’langan partiyaviy-sinfiy
qadriyatlari tanazzulga yuz tutdi. Mustaqillikning ilk kunlaridan Oʻzbekistonda qadriyatlarga e’tibor
kuchayib, uning turli qirralari koʻplab olim va mutaxassislar tomonidan aksiologiyaning koʻpdan-koʻp
qirralari ilmiy izlanishlar xalqimiz va yoshlarimizni aksiologik ongini shakllantirishda muhim ahamiyat kasb
etdi va bu boradagi ilmiy tadqiqot ishlarini davomiyligini turli qirralarini ochishda ayni vaqtda ham
olimlarimiz jonbozlik bilan bu sohani tadqiq etmoqda.
Mustaqilligimiz sharofati bilan milliy qadriyatlarimizga alohida e’tiborni kuchaytirib barcha milliy
qadriyatlarimizni tiklashga keng imkoniyalar ochib berildi. Hozirgi kunda bizning xalqimiz barcha Sharq
xalqlari singari oʻz milliy urf-odatimiz Navroʻz - Yangi yil bayramimizni bor malohati, boʻy-basti bilan
koʻz-koʻz qilib oʻtkazyapmiz. Navroʻzning nav - yangi, roʻz - kun, ya’ni yangi kun deb atalishi ham bejiz
emas. Bu qadimiy, an’anaviy Yangi yil bayramimiz haqida ulug‘ bobolarimiz Abu Rayhon Beruniy
“Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar” asarida, Mahmud Qoshg‘ariy esa “Devonu lug‘otit turk” asarida
juda qiziqarli ma’lumotlar yozib qoldirganlar. Umar Hayyom olim, faylasuf sifatida bu bayram haqida
“Navroʻznoma” nomli maxsus kitob yozgan. Navoiyning ustozi - turkigoʻy shoirlarning malikul kalomi
Lutfiy domla “Gul va Navroʻz” oʻlmas dostonini yaratganki, bu asar hamon sahnalarimizni bezab berishni
davom etib kelayotir. Qurbon hayiti-iyd-al-adha, ramazon hayiti-iyd-al-fitr, me’roj-rajab oyi bayrami,
shuningdek, taqdir kechasi-layla-tul-qadr, iftorlik “og‘iz ochish” marosimlari keng miqyosda
nishonlamoqdamiz. Shunday qilib, oʻquvchi-yoshlarni xalq og‘zaki ijodi milliy qadriyatlar asosida
tarbiyalashda davlatimiz tamonidan keng e’tibor qaratilib yoshlarga uning mohiyatini yorqin ochib berish,
chuqur bilim berish orqali ularda asl milliy qadriyatlarimizga sodiqlik ruhida tarbiyalash, yoshlar ongini
amaliy koʻnikma va malaka asoslarini mustaqillik yaratib berdi.
Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov tamonidan 1992-yilda yozgan “Oʻzbekistonning oʻz istiqlol va
taraqqiyot yoʻli” asarida Oʻzbekistonni rivojlantirishning ma’naviy-axloqiy negizlari sifatida:
1) umuminsoniy qadriyatlarga sodiqlik;
2) xalqimizning ma’naviy merosini mustahkamlash va rivojlantirish;
3) insonning oʻz imkoniyatlarin erkin namoyon qilish;
4) vatanparvarlikni koʻrsatib bergan edi.
1994-yil 23-aprelda Oʻzbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti “Respublika Ma’naviyat va
ma’rifat” jamoatchilik markazini tashkil etish toʻg‘risi-da”gi Farmoni, 1996-yil 9-sentabrda esa “Ma’naviyat
va ma’rifat jamoatchilik markazi faoliyatini takomillashtirish va uning samaradorligini oshirish toʻg‘risida”gi
Farmonlarida quyidagi qadriyatlar haqida gapirilagandi:
1. Vatan - eng oliy makon, u menikidir.
2. Eng oliy qadriyat - inson.
3. Mulkning eng oliy shakli - intellektual mulk va inson faoliyatining eng oliy turi - intellektual
mehnat.
4. Vaqt eng oliy boylik.
5. Umuminsoniy qadriyatlar.
6. Moddiy qadriyatlar.
7. Milliy qadriyatlar.
8. Tabiiy qadriyatlar.
9. Iqtisodiy qadriyatlar.
10. Ijtimoiy - siyosiy qadriyatlar.
https://buxdu.uz
|
| |
