|
3 (79) 2021 pedagogik mahoratBog'liq Pedagogik mahorat 3-son 2021 yilKalit so‘z: ilg‘or xorijiy tajribalar, PIRLS dasturi, savodxonlik, baholash mezoni.
В данной статье речь идёт о совершенствовании системы оценивания, основанной на
международных критериях и требованиях передового зарубежного опыта, формирования знаний,
умений и навыков учащихся, изучении мирового опыта оценки знаний учащихся начальных классов
Сиф, применении программы PIRLS.
Ключевое слово: передовой зарубежный опыт, программа PIRLS, грамотность, критерии
оценивания.
This article deals with the improvement of the system of assessment of advanced foreign experience in
the formation of knowledge, skills and abilities of young people on the basis of international criteria and
requirements, mainly the study and application of world experience in assessing the knowledge of primary
school students.
Keywords: Advanced foreign experience, PIRLS program, literacy, evaluation criteria.
Barcha sohalar kabi pedagogika yo‘nalishida ham katta o‘zgarishlarni ko‘rishimiz mumkin. Rivojlanib
borayotgan zamonda yoshlarning fikr mulohazalari, ijodiy g‘oyalari, tashabbuskorligini, ijodkorligini har
tomonlama qo‘llab- quvvatlash borish zarur. Ta’limning eng muhim masalalardan hisoblanadi. Buning
uchun ilmiy tadqiqot muassasalari bilan hamkorlik, xalqaro tajribalarni o‘rganish, tegishli yo‘nalishdagi
xalqaro va xorijiy tashkilotlar bilan yaqindan hamkorlik qilish, mavjud tizimni har tomonlama qiyosiy tahlil
qilish muhim ahamiyatga ega. Shu sababli, mamlakatimiz o‘z taraqqiyotining yangi davriga qadam qo‘ygan
hozirgi kunda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar
strategiyasi asosida barcha sohalarda keng ko‘lamli o‘zgarishlar amalga oshirilmoqda. Ana shu
islohotlarning muvaffaqiyati, mamlakatimizning dunyodagi rivojlangan, zamonaviy davlatlar qatoridan
munosib o‘rin egallashi, avvalo, ilm- fan va ta’lim- tarbiya sohasining rivoji bilan, bu borada bizning dunyo
miqyosida raqobatbardosh bo‘la olishimiz bilan uzviy bog‘liq.
Xorijiy ilg‘or tajribalarni o‘rganish orqali ta’lim sifati va samaradorligini oshirish xalqaro standartlar
talablarning joriy etilishi muhim ahamiyatga ega. Bu borada amaliy ishlar xalq ta’limi tizimida ta’lim
sifatini baholash sohasidagi xalqaro tadqiqotlarning tashkil etilishi to‘g‘risida hukumat qarorining qabul
qilinishi ta’lim sohasidagi yutuqlarni baholash xalqaro assotsiatsiyasidek (IEA) nufuzli tashkilot bilan
hamkorlik aloqalarining yo‘lga qo‘yilishini misol keltirishimiz mumkin. 1958- yildan buyon ushbu tashkilot
ta’lim sohasiga oid ko‘plab mavzular bo‘yicha o‘ttizdan ortiq qiyosiy tadqiqotlarni o‘tkazdi. Shundan
matematika va tabiiy fanlar (TIMSS), o‘qish (PIRLS), kompyuter va axborot texnologiyalari bo‘yicha
savodxonlik (ISILS), fuqarolik va fuqarolik ta’limi (ISSS)kabi yo‘nalishlarda umumiy o‘rta ta’lim
maktablari o‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalari, umuman olganda ta’lim olish jarayonida erishgan
yutuqlari, natijalarini baholash yo‘lga qo‘yilgan. Eng asosiysi boshlang‘ich sinf o‘quvchilarning o‘qish
savodxonligini baholash mezoni bo‘lgan PIRLS tadqiqoti bo‘lib, PIRLS dasturi 2001- yilda ta’lim sohasidagi
yutuqlarni baholash xalqaro assotsiatsiyasi tomonidan tashkil etilgan. Xalqaro baholash dasturi PIRLS
dunyoning turli mamlakatlari milliy ta’lim tizimida o‘qish savodxonligi bo‘yicha amalga oshirilayotgan
ishlar va natijalarni qiyoslashga yo‘naltirilgan. Tadqiqotlar 2001, 2006, 2011, 2016- yillarda o‘tkazilgan.
Boshlang‘ich sinflarda o‘qish savodxonligi – jamiyat tomonidan talab qilinadigan va inson tomonidan
qadrlanadigan yozma tilning shakllarini idrok etish va amaliyotda qo‘llay olish qobiliyatidir. Ushbu nuqtayi
nazar o‘quvchilarning o‘qishdan olingan ma’lumotlardan foydalanish qobiliyatiga tobora ko‘proq e’tibor
qaratadigan zamonaviy jamiyatda dolzarb ahamiyat kasb etadi. Asosiy e’tibor tushunishni namoyon
qilishdan o‘zlashtirilgan ma’lumotlarni qanday qilib yangi loyihalar va vaziyatlarda qo‘llay olish
qobiliyatlarini namoyon qilishga qaratilgan. Hozirgi vaqtda PIRLS ta’rifiga ko‘ra, o‘qish savodxonligi
jamiyat tomonidan talab qilinadigan va inson tomonidan qadrlanadigan yozma til shakllarini tushunish va
ulardan foydalanish, shuningdek, matnlardan turli shakllarda ma’no hosil qila olish qobiliyati hamdir.
https://buxdu.uz
|
| |
