3-Mavzu. MARKETING FAOLIYATINI AXBOROT BILAN
TA'MINLASH
Reja:
1. Marketingda
axborotlarning ahamiyati
2. Marketing axborotlari turlari
3. Marketing axboroti manbalari
Tayanch so’zlar: marketing, marketingda axborot, zamonaviy
marketing, ishlab chiqarish, mikro marketing, marketing kompaniyasi davri,
iste’molchi, marketing bo’limi davri, konsepsiya, marketing konsepsiyasi,
ishlab chiqarish konsepsiyasi, tovar konsepsiyasi.
1. Marketingda axborotlarning ahamiyati.
Mamlakatda iqtisodiyotni rivojlanishi, boshqarish tizimini mukamallashtirish
axborotlarsiz amalga oshirib bo’lmaydi. Axborotlar milliy iqtisodiyotning barcha
tarmoqlari, sohalari, bo’linmalari (ish joyidan tortib vazirliklargacha) o’rtasida va
ushbu korxona bilan o’xshash korxonalar va tashkilotlar o’rtasida uzluksiz axborot
almashishdan iborat. Fan-texnika taraqqiyoti o’sishi
bilan birga chiqarilayotgan
tovarlarning nomenklaturasi ham ortadi, tez yangilanadi, ishlab chiqarishning
texnika bazasi zamonaviy va murakkab mashinalar
sistemasi bilan boyiydi,
texnologik jarayonlar intensivlashadi va murakkablashadi, ishlab chiqarishni
ixtisoslashtirish kengayadi va hokazo. Shuning uchun korxonada foydalanadigan
axborotlarning miqdori keskin ortadi.
Shuni aytish kifoyaki, hozirgi zamon
mashinasozlik korxonasida boshqarish ehtiyoji uchun har soatda 100 mingdan
ko’proq yoki kuniga bir milliongacha axborot belgilarini ishlab chiqarish talab
qilinadi.
Axborotlar etishmasa, yoki ulardan to’la foydalanilmasa, boshqarishda
xatoliklarga yo’l qo’yilishi mumkin. Chunki bunday holda rahbar ishlab
chiqarishning ahvoli haqida to’la ma'lumotga ega bo’lmaydi. Bozor imkoniyatlarini
yaxshiroq bilish va marketing muammolarini echish
uchun har qanday tashkilot,
korxona yoki firmaga to’liq va haqqoniy axborot zarur. Ular o’z xaridorlarini,
raqobatchilarini, vositachilarini sotish va baholar to’g’risidagi ma'lumotlarga ega
bo’lmasdan turib, har tomonlama tahlil, rivojlantirish va nazorat qilishni amalga
oshira olmaydilar.
Mashhur amerikalik marketologlardan biri shunday degan edi: "Biznesni
boshqarish - bu uning kelajagini boshqarish, kelajagini boshqarish - axborotga egalik
qilishdir".
Haqiqatdan ham, axborot moliyaviy, xom-ashyo, asbob-uskunalar va
ishchi kuchi kabi muhim boshqarish resursi va obyekti bo’lib qolmoqda. Shu bilan
bir vaqtda, xorijlik tadqiqotchilar ta'kidlaganidek, bozor to’g’risidagi axborotlardan
to’liq qoniqqan korxonani topish juda mushkul. Ayrimlar aniq ma'lumotlarning
etishmasligidan nolisalar, boshqalari noaniq axborotning ko’pligidan noliydilar.
Bundan tashqari, axborotning qanchalik haqqoniyligini aniqlash ham muammodir.
Shuning uchun, hatto xorijda ham xaridor bozori
sharoitida juda kamdan-kam
firmalargina rivojlangan marketing axboroti tizimiga ega ekanliklari bilan maqtana
oladilar. Ularning ko’pchiligi marketing tadqiqot bo’limlariga ega emaslar,
boshqalari o’z tarkiblarida, sotishni istiqbollash va tahlil qilish bilan shug’ullanuvchi
kichik bo’limlarga egadirlar. Endi bizdagi ahvolga kelsak, bozorning ahvoli haqida
axborot to’plash hali o’z rivojining ilk bosqichidadir. Lekin yangidan-yangi
talablarning shiddat bilan rivojlanishi, marketingning
baynalminallashuvi,
raqobatning keskinlashishi samarali axborotlarga egalik qilishni kun tartibiga
qo’ymoqda. Bunga yangi texnikalarning, yangi kompьyuterlar, nusxa ko’chiruvchi
mashinalar, videomagnitofonlar va boshqalarning keng ko’lamda ishlatilishi keng
imkoniyatlar yaratmoqda.
