7-mavzu: rdb dastgohlarda qo‘llaniladigan kesuvchi asboblar

Download 0,59 Mb. Pdf ko'rish
bet	4/10
Sana	23.09.2024
Hajmi	0,59 Mb.
	#272059

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Bog'liq
7-mavzu RDB DASTGOHLARDA QO‘LLANILADIGAN KESUVCHI ASBOBLAR MICHT va AL

Teshik y o‘ nish keskichlari

O‘ta qattiq qotishmalar
– Bor nitridining qattiq (kubik) polikristallari o‘zining qattiqligi
jihatidan olmosga yaqin turadi va keramikalardan 3 marta, tez kesar po‘latlardan esa 5 marta
qattiqroqdir. Issiqbardoshliligi jihatidan ular keskich asboblarda qo‘llaniladigan hamma materiallardan
yuqoriroq turadi. Ularning issiqbardoshliligi olmosdan 1,9, tezkesar po‘latdan 2,3, qattiq
qotishmalardan 1,7, keramikadan 1,2 marta yuqoridir. Qattiq Bor nitridi polikristallarining yuqori
fizik-ximik xususiyatlari har xil qattiqlikdagi toblangan po‘latlarga, cho‘yanlarga, rangli metallarga toza
va o‘ta toza ishlov berish uchun mo‘ljallangan asboblarda samarali foydalanish imkonini beradi.
Tokarlik keskichlarining o‘ta qattiq qotishmali plastinkalari asosan olti qirrali shaklda
tayyorlanadi. Bunday plastinkalar optimal geometriyaga, yetarlicha kesish uzunligiga ega bo‘ladi.
Silindrik va yon yuzali yuzalarga tirkalib ishlaydigan keskichlarda qirra burchagi 80
o
rombik
plastinkalar tavsiya etiladi. Ishonchli qotirishni ta’minlash qiyin bo‘lgan uch qirrali plastinkalar
o‘rniga qirra burchagi 60
o
rombik plastinkalar qo‘llash tavsiya etiladi.
RDB tokarlik dastgohlarda bajariladigan diametri 12 mm gacha teshiklarni yo‘nish ishlari
uchun mexanik qotiriladigan ko‘p qirrali, yopishtiriladigan va yig‘ma keskichlar qo‘llanadi. Diametri
12 – 20 mm teshiklarga ishlov berish uchun ishchi qismi konsolli bo‘lgan silindrik dumli yopishtirma
keskichlar qo‘llaniladi. Plandagi bosh burchagi 92
o
bo‘lgan keskichlar, bunday keskichlarning asosiy
turi bo‘lib, pog‘anali teshikarga ishlov berishda pog‘ona yon yuzalarini ham tozalash imkonini beradi.
Keskichlar prizmatik tirqishlari bo‘lgan keskich bloklarida prujinali prizmatik tutgichlarda qotiriladi.
Teshik y
o‘
nish keskichlari
. Ochiq teshiklarga ishlov berish uchun plandagi bosh burchagi 45
o
va 60
o
bo‘lgan yopishtirilgan plastinkali silindrik dumli teshik yo‘nish keskichlari qo‘llanadi. Diametri
40 mm dan katta bo‘lgan teshiklarga ishlov berish uchun ishchi qirrasidagi burchagi 80
o
bo‘lgan
mexanik mahkamlanadigan qattiq qotishmali rombik plastinkali keskichlar qo‘llanadi. Plastinka
korpusda shunday o‘rnatiladiki, bunda plandagi bosh burchagi 85
o
ni tashkil qiladi, plandagi
yordamchi burchagi esa 5
o
ni tashkil qiladi.
Bunday keskichlar zagotovkaning tashqi yon yuzasiga, konusli yo‘nishda, ixtiyoriy burchakdagi
faska va teshiklarga ishlov berishda hamda ochiq va yopiq teshiklarga yoki teshiklarga pog‘ona yon
yuzalari perpenduklyarligini ta’minlagan holda yo‘nib ishlov berishda qo‘llaniladi. Keskichlar
konstruktsiyasida uning qirrasini radial yo‘nalishda o‘zgartirish imkoni yo‘qligi uchun bunday
keskichlardan foydalanilganda, keskich uchini dastgohda oldindan rostlash uchun yordamchi asbob
konstruktsiyasida asbobni radial yo‘nalishda harakatlanlantirish imkoni bo‘lishi kerak.

5
Teshik yo‘nish keskichlarini keskichlar bloki silindrik o‘rnatish teshiklarida yoki vtulkalar
qo‘llash bilan revolver kallaklarda o‘rnatilganda, keskich uchini radial yo‘nalishda rostlash talab
qilinmaydi. Bunday hollarda qattiq qotishmali charxlanmaydigan rombik plastinka o‘rnatilgan
qo‘zg‘aluvchan plankani siljitish bilan amalga oshiriladi. Rostlanadigan teshik yo‘nish keskichlari
diametri 50 mm dan katta bO‘lgan teshiklarni yo‘nishda ishlatiladi. Ular ikki xil: silindrik
qo‘ndoqli – normal va kattalashtirilgan diametrda bo‘ladi.
Birinchi turida keskich bloklarida mahkamlash uchun prizmatik tirqishlar yoki o‘tish vtulkalari
qo‘llaniladi.
Ikkinchi turida esa qo‘ndoqning kattalashtirilgan diametri keskichlar blokidagi yoki revolver
kallaklar o‘rnatish teshiklari diametriga mos keladi, shuning uchun o‘tish vtulkalariga ehtiyoj yo‘q, bu
esa keskichni mahkamlash bikrligi va aniqligini oshirishni ta’minlaydi. Diametri 50 mm dan katta
bo‘lgan teshiklarga ishlov berish uchun mexanik mahkamlanadigan charxlanmaydigan qattiq qotishma
plastinkali parallelogram teshik yo‘nish kallaklari ham qo‘llaniladi.
Bunday kallaklar teshiklarni kontur bo‘yicha yo‘nish imkonini beradi. Kallakning ishchi qismi
moslamada qaldirg‘och dumi turidagi yuza bo‘yicha o‘rnatiladi va bo‘ylama tortish va vint bilan
qotiriladi. Dastgohdan tashqarida o‘lchamga rostlash kallakni moslamaga nisbatan bo‘ylama
yo‘nalishda kichik oraliqda rostlash bilan amalga oshiriladi. Konturli yo‘nish uchun kallaklar plandagi
bosh burchagi 93
o
da bajariladi.
Ariqchalarni yo‘nish uchun mexanik mahkamlanadigan qattiq qotishma plastinkali ariqcha
keskichlarining ikki turi qo‘llaniladi. 1K3 turi kengligi 1,2–3,4 mm bo‘lgan ariqchalarni yo‘nish
uchun, 2K3 esa 4–7 mm kenglikdagi ariqchalarni yo‘nish uchun mo‘ljallangan.

Download 0,59 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Download 0,59 Mb.

Pdf ko'rish