121
Tabiiy kislotalar
o‘tkir hidli rangsiz suyuqlik. Tibbiyotda antiseptik sifatida ishla-
tiladi. Oziq-ovqat qo‘shimchasi E236, qishloq xo‘jaligida yem
tayyorlash uchun konservant.
U erituvchi sifatida, asalarichilik-
da parazitlarni yo‘qotishda, to‘qimachilik sanoatida ishlatiladi.
rangsiz kristallar bilan qattiq. U suvda yaxshi eriydi.
Kuchsiz
kislota hisoblanadi. Oziq-ovqat sanoatida kislotalik regulyatori,
lazzat qo‘shimchasi, konservant (E330) sifatida foydalaniladi.
U
tibbiyotda, kosmetika mahsulotlari va maishiy kimyo ishlab
chiqarishda qo‘llaniladi; bosilgan elektron
platalarni chizish
uchun, neft va gaz qazib olishda burg‘ulash suyuqliklarining bir
qismidir; qurilishda u jarayonni sekinlashishi uchun sement va
gips aralashmalariga qo‘shiladi.
qattiq, suvda eruvchan, zaharli. Organik kislotalar uchun ye-
tarlicha kuchli. Metallurgiyada oksid parda va zangni yo‘qotish
uchun, mato, ip, terini bo‘yash jarayonida qo‘llanadi; organ-
ik
sintezda xomashyo, analitik kimyoda reagent sifatida no-
yob siy rak yer metallarini cho‘ktirishda anodlash jarayonlarida
qo‘llanadi.
CH
2
O
2
chumoli kislotasi:
C
6
H
8
O
7
limon kislotasi:
C
2
H
2
O
4
oksalat kislotasi:
Topshiriqlar
1. Sxema bo‘yicha sodir bo‘ladigan reaksiya tenglamalarini yozing:
AgNO
3
+ ? →Ag
3
PO
4
¯ + ?
? + Li
2
CO
3
→ ? + CO
2
+ H
2
O
BaBr
2
+ ? → BaSO
4
¯ + ?
2. Kislota uchun xarakterli reaksiya tenglamalarini yozing.
а) HCl; b) HBr.
Mg + _______ → ________ + _________ .
MgO + _______ → _______ + _________.
Mg(OH)
2
+ ______ → ________ + ________.
MgCO
3
+ ________ → ________ + __________ + __________.
3. Sizga 1. H
2
SO
4
, 2. H
4
SiO
4
, 3. H
3
PO
4
, 4. H
2
Cr
2
O
7
, 5. HClO
4
, 6. CH
3
COOH, 7. HPO
3
,
H
2
B
4
O
7
, 9. H
4
P
2
O
7
, 10. HNO
3
, 11. HClO, 12. HCl, 13. H
4
V
2
O
7
, 14. HAuCl
4
berilgan.
a) kislotalarga
mos keluvchi oksidlarni yozing;
b) 1-, 2-, 3-, 11-raqamdagi kislotalarning struktura formulalarini yozing.
c) kislotalarni nomlang.
