43
Geliy atomi 2 ta proton, 2 ta neytron, 2
ta elektron
1. Protonlar va elektronlar qanday farq qiladi?
2. Protonlar va neytronlar o‘rtasidagi o‘xshashlik va farqlar?
3. Natriy, xlor atomi modellarini yasang.
Protonlar elektronlarni o‘ziga tortadi va ularni yadro atrofi da aylanishga majbur qiladi. Neytronlar
neytral zarracha bo‘lgani uchun bu jarayonda qatnashmaydi.
Unda nega ular kerak?
Ular yadrodagi protonlarni “yopishtirish” uchun kerak, sababi protonlar
bir-birlarini elektr
kuchlari bilan qaytaradilar. Neytronlarsiz protonlar har tomonda tarqalib ketgan bo‘lardi! Proton va
neytronlar faqat juda kichik masofalarda – yadro ichida harakat qilishadi.
Neytron – atom yadrosida
joylashgan
neytral mayda
zarracha. Ko‘pgina
atomlarda neytronlar soni
protonlarnikidan ko‘p.
Masalan, litiy atomida 3
ta proton va 4 ta neytron
mavjud;
xuddi shunday,
natriy atomida 11 ta proton
va 12 ta neytron mavjud.
Proton atom yadrosida
joylashgan
musbat zaryadlan-
gan kichik zarrachadir.
Protonlar juda kichik, ularni
hatto
kuchli mikroskopda ham
ko‘rish mumkin emas. Agar
atom futbol stadioni kattaligida
deb olinsa, unda proton
no‘xatdan kichikroq bo‘ladi.
Elektron –
atom yadrosidan
tashqarida joylashgan
manfi y zaryadlangan kichik
zarracha.
Ular protondan
taxminan 2000 marta
kichikdir. Elektronlar yadro
atrofi da harakatlanadi.
Atom
yadrosi atomning
markaziy qismi bo‘lib, proton
va neytronlardan tashkil
topgan.
